اردشیر سوم هخامنشی : آخرین روزهای قدرت در امپراتوری هخامنشیان
حمایت اختیاری از دیپ پادکست:
https://www.patreon.com/deeppodcastiran
Instagram: Https://www.instagram.com/deep.podcast
Telegram Channel: Https://www.telegram.me/deeppodcast
ـــــــــــــــــــــــــــــــــ
:music by
@incompetech_kmac Kevin MacLeod
@ScottBuckley
ـــــــــــــــــــــــــــــــ
اردشیر سوم هخامنشی : آخرین دورانِ قدرتِ هخامنشیان
ـــــــــــــــــــــ
منبع ما در این ویدیو این کتابه : تاریخ ایران باستان نوشته حسن پیرنیا
در دوران باستان هر زمانی که پادشاه عوض میشد کلی آشوب سراسر کشور رو در بر میگرفت. اینبار هم این وضعیت برای اردشیر سوم اتفاق افتاد.
اون زمان ما یک منطقه‌ای داشتیم به اسمِ کادوسیان. کادوسیان تقریبا گیلان و آذربایجان امروزی میشه. این منطقه دچار آشوب شده بود و اردشیر سوم در اولین قدم، آشوبهای این منطقه رو از بین برد.
منطقه‌ی بعدی ، داردانِل بود. اونجا به تحریکِ یونانی‌ها شلوغ شده بود. اردشیر یک خط و نشونی برای یونانی‌ها کشید که بیشتر از این در مسائل ایران دخالت نکنن . بعد هم نیروهای نظامی‌ش رو به اونجا فرستاد تا آشوبِ داردانِل سرکوب بشه. این آشوب یک جنگ خونین بود و هر دو طرف تلفات زیادی داشتن اما در نهایت با پیروزی قوای هخامنشی به پایان رسید.
ولی داستان به اینجا ختم نشد. هنوز نیروهای ایرانی از این جنگ خلاص نشده بودند که اینبار فینیقیه و قبرس شلوغ شدند. این قیام به تحریکِ حکومت مصر انجام شده بود. مصری که کاملا مستقل بود و از دولت مرکزی پارس فرمان نمیگرفت
اردشیر در روزهای اول پادشاهِ راحت طلبی بود و چندان به تهدیدهای مصر اهمیت نمیداد. اون حتی از قصرش هم خارج نمیشد. تنها کاری که کرد این بود که دستور داد تعدادی از سرداران به همراهِ سربازان به فینیقیه برن و قیام رو سرکوب کنند. ولی این قیام خیلی گسترده‌تر از اونچیزی بود که اردشیر فکر میکرد. نیروهای هخامنشی نتونستن کاری انجام بدن. مصر هم مدام قوای شورشی رو مجهز میکرد و دامنه این قیام بزرگ و بزرگتر میشد. در نهایت اردشیر فهمید که باید خودش شخصا دست به کار بشه.
اردشیر به همراه نیروهای نظامی واردِ منطقه شامات شد. در اونجا بود که اردشیر فهمید وضعیت چقدر وخیمه. نیروهای شورشی تا مرزهای شامات یا همون سوریه امروزی پیشروی کرده بودند. شهرِ صیدا که یکی از ثروتمندترین شهرهای دوران باستان بود و در لبنان قرار داشت به طورِ کامل به دستِ مخالفان افتاده بود. از اون طرف قبرس هم در دستِ شورشیان بود
در این قیامِ بزرگ ، مصر و یونان با همدیگه متحد شده بودند تا بزرگترین ضربه رو به هخامنشیان وارد کنند. این در حالی بود که مصر و یونان رابطه خوبی با هم نداشتن اما سرِ دشمنی با ایران، تصمیم گرفتن با همدیگه متحد بشن.
اردشیر در یک اقدام خارق‌العاده دستور داد که یک گروهِ جداگانه به سمتِ قبرس بره و قبرس رو محاصره کنند. از اون طرف یک گروهِ دیگه از سمتِ بابل پیشروی کنه. خودش هم از طرفِ منطقه شامات به سمتِ شهرِ صیدا رفت.
ایرانیان به طرزِ عجیبی در تمامی جبهه‌ها پیروز شدند . این پیروزی به قدری سریع اتفاق افتاد که بعضی از فرمانده‌ها پا به فرار گذاشتند.
قبرس با موفقیت فتح شد و شهرِ صیدا به طور کامل محاصره شد. سایرِ نواحی هم از سپاهیانِ هخامنشی شکست خوردند
جنازه اردشیر رو در محوطه تخت جمشید یا همون پارسه دفن کردند.
اردشیر فرزندانِ بسیار زیادی داشت اما همه اونها بعد از مرگش توسط باگواس خواجه به قتل رسیدن. باگواس فرزندِ کوچکِ اردشیر به نامِ اَرَشک رو به تخت پادشاهی نشوند.
ارشک در بهار 336 پیش میلاد پادشاه ایران شد. همزمان فیلیپ مقدونی به سمتِ آسیای صغیر پیشروی کرد و مناطقی رو تحت کنترل درآورد. مرگِ پادشاهِ ایران ، فرصت خوبی برای زیاده‌خواهی فیلیپ شده بود.
پیشروی‌های مقدونیه و آشفتگی‌های ایران ، تمومی نداشت. باگواس خواجه با ارشک هم به مشکل خورد و این شاهِ جوان تنها پس از دو سال سلطنت، توسط باگواس به قتل رسید
هر چند اینجا یک سوالی مطرح میشه. اینکه چرا باگواس شش سال بعد از فتح مصر اینکار رو انجام داد. چون در طی این مدت خیلی به اردشیر نزدیک شده بود و هر زمان که اراده میکرد میتونست شاه ایران رو از پیش رو برداره ولی شش سال از فتح مصر گذشت و یه جورایی شش ساله بعد انتقام خودش رو گرفت. این سوالیه که تا به امروز بی پاسخ مونده و به اعتقاد کارشناس‌ها ، باگواس به دلایل مهمتری اردشیر رو به قتل رسوند دلایلی که هیچوقت مشخص نشدن
همینطور که گفتیم اردشیر با کمکِ سردارانِ کار بلدش یعنی باگواسِ خواجه و مِنتور تونسته بود تمامی آشوبها رو از بین ببره و حتی مصر رو هم فتح کنه.
خیلی ها اعتقاد دارن اگر اردشیر در سالِ 338 پیش از میلاد کشته نمیشد، اونقدر قوی شده بود که حتی گنده‌تر از اسکندر مقدونی هم نمیتونست به ایران حمله کنه. اما اونچه که نباید اتفاق میافتاد در حساس‌ترین لحظات اتفاق افتاد.
باگواسِ خواجه مصری تبار بود، زمانیکه اردشیر مصر رو فتح کرد و بعد هم اونجا کشتار راه انداخت، باگواس از اردشیر کینه به دل گرفت. اون به دنبالِ فرصتی میگشت تا از شاهِ هخامنشی انتقام بگیره.
باگواس از طریقِ یک پزشکی داروی اردشیر رو مسموم میکنه و اردشیر سوم بر اثر همین مسمومیت در سالِ 338 پیش از میلاد از دنیا میره
در ابتدا که خبر به اردشیر رسید و بهش گفتن یک فردی هست به اسم فیلیپ که داره بلند پروازی میکنه ، اردشیر زیاد این داستان رو جدی نگرفت ولی زمان که گذشت کم کم متوجه شد که انگار قضیه جدیه و هیچ چیز نمیتونه جلوی فیلیپ رو بگیره. نیروهای مقدونیه تا سواحلِ آتن پیشروی کرده بودند.
اردشیر دستور داد که کلی سلاح و آذوقه برای یونان بفرستن تا بلکه جنگ با فیلیپ طولانی بشه و شاید هم نیروهای مقدونیه شکست بخورن.
اینکار نتیجه داد. فیلیپ در اون زمان بیزانس رو محاصره کرده بود اما با فشار نیروهای آتنی و نفوذی که ایران در اون منطقه ایجاد کرد، فیلیپ راه به جایی نبرد و به ناچار صلح کرد.
اردشیر یه نفسِ راحتی کشید چون حس میکرد حواسش