การแสดงนาฏศิลป์ไทย จากรายการ ศรีสุขนาฏกรรม ประจำปีพ.ศ. ๒๕๖๓ วัน เสาร์ ที่ ๒๙ และวัน อาทิตย์ ที่ ๓๐ สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๖๓ ณ โรงละครแห่งชาติ
Cr. https://www.youtube.com/watch?v=rdgu6SHc6ik&t=948s
การแสดงสร้างสรรค์แนวอนุรักษ์นาฏศิลป์ไทยแบบดั้งเดิมจัดอยู่ในประเภทการแสดงอำนวยพรหรืออวยพร ผู้แสดงแต่งกายยืนเครื่อง ใช้ท่ารำตีบทหรือใช้บท ประกอบบทร้องซึ่งประพันธ์ขึ้นใหม่ และท่ารำประกอบเพลงหน้าพาทย์ โดยมีแนวคิดที่จะแสดงให้เห็นถึงพระบารมีและอำนาจศักดิ์สิทธิ์แห่งเทพสตรี อันหมายถึง เทวดาผู้หญิง บุคลาธิษฐานแห่งธรรมชาติอันศักดิ์สิทธิ์ของเพศหญิงในฐานะผู้กำเนิด อันเป็นที่นับถือในสังคมไทยมาแต่โบราณ ซึ่งเชื่อว่าอาจดลบันดาลให้เกิดความสมบูรณ์ ความเจริญงอกงามของพืชพันธุ์ธัญญาหาร และให้ความคุ้มครองแก่มวลมนุษย์ สรรพสัตว์ ตลอดจนสิ่งของ
เทวะสตรีสูงศักดิ์หลายพระองค์ เป็นผู้มีอำนาจเหนือธรรมชาติ เกี่ยวข้องกับ ปรากฏการณ์ต่าง ๆ ทำหน้าที่สร้างและทำลาย ดูแลให้ความสุข ความทุกข์ แก่มนุษย์และสรรพสัตว์ เป็นเทวดาผู้หญิงในฐานะผู้ช่วยเหลือเกื้อกูลบรรเทาภารกิจให้มหาเทพเจ้า เทพารักษ์ ซึ่งเป็นเทวดาผู้ชาย ผู้มีอำนาจคุ้มครองและบันดาลให้เกิดความ สมบูรณ์ ความเจริญงอกงามแก่มวลมนุษย์โลก
การแสดงชุดนี้ได้สมมติให้นาฏศิลปินฝ่ายหญิง รับบทบาทเป็นเทวะสตรีหรือ เทวดาผู้หญิงผู้ดูแลทิศทั้ง ๔ เห็นความทุกข์ยากอันเกิดขึ้นในมนุษย์โลก กำลังเผชิญกับ โรคภัยไข้เจ็บร้ายแรง น้ำ พืชพันธุ์ธัญญาหารเกิดความแห้งแล้ง ไม่สมบูรณ์ จึงพร้อมกันขึ้นไปเฝ้าพระอุมามหาเทพเทวี ผู้เป็นมารดาแห่งไตรโลกให้ทรงช่วยเหลือ พระอุมาทราบว่าขณะนี้ พระมหาเทพทั้งสามพระองค์ คือ พระพรหม พระอิศวร พระนารายณ์ต่างทรงกำลังบำเพ็ญญาณ มิอาจไปกราบทูลรบกวนให้ทรงพระเมตตา ลงมาช่วยเหลือได้ จึงได้เชิญพระลักษมีชายาพระนารายณ์ พระสุรัสวดีชายา พระพรหม พระอินทราณีชายาพระอินทร์ ผู้เป็นมหาเทพสตรีสูงศักดิ์มาชุมนุม พร้อมทั้งเทวะสตรีผู้มีหน้าที่รักษาธรรมชาติเกี่ยวข้องกับโลกมนุษย์ ได้แก่ พระแม่ธรณี ผู้ดูแลรักษาแผ่นดิน พระแม่คงคาผู้ดูแลรักษาน้ำ พระแม่ไพศรพณ์หรือโพสพผู้ดูแล รักษาพืชพันธุ์ธัญญาหาร รวมทั้งเทวะสตรีผู้ดูแลรักษาทิศทั้ง ๔ ให้ร่วมกันร่ายรำบูชา พระมหาเทพ ทั้ง ๓ พระองค์ ให้ทรงรับรู้และโปรดแสดงมหาฤทธานุภาพปราบ โพยภัย ขจัดโรคร้าย บันดาลความเจริญงอกงาม ให้ธรรมชาติในโลกมนุษย์ทุกสรรพ สิ่ง บังเกิดความพิพัฒนสิริสวัสดิ์อุดมสมบูรณ์
การแสดงเทพอำนวยพร ชุด “นาฏยะเทวะสตรี” นี้ประพันธ์บทโดยนางสาว วันทนีย์ ม่วงบุญ ผู้ชำนาญการศิลปะการแสดง บรรจุเพลงโดยนายไชยะ ทางมีศรี ผู้ชำนาญการด้านดนตรีไทย กรมศิลปากร ประดิษฐ์ท่ารำโดย นางสาววันทนีย์ ม่วงบุญ นางสิริวรรณ อาจมังกร นาฏศิลปินอาวุโส และนางสาวมณีรัตน์ มุ่งดี นาฏศิลปินอาวุโส สำนักการสังคีต กรมศิลปากร
บทการแสดงอำนวยพร ชุด นาฏยเทวะสตรี
- ปี่พาทย์ทำเพลงแปดบท -
(นางฟ้าผู้รักษาโลกธาตุแปดทิศออกรำเวทีล่าง)
- ร้องเพลงแปดบท -
ผู้พิทักษ์โลกธาตุแปดทิศา อัปสราเลอเลิศงามเฉิดฉัน
ต่างประจักษ์หนักฤทัยในสำคัญ สนานสนุกสุขสันต์อันตรธาน
จากแผ่นดินถิ่นมนุษย์สุดท้อแท้ บังเกิดแต่โรคไข้ภัยล้างผลาญ
จะอาดูรสูญชีวาหากช้านาน จะคิดอ่านอย่างไรฉันใดดี
- ร้องร่าย -
บ้างว่าควรไปเฝ้าเล่าเหตุ พระอุมาโปรดเกศเกศี
ต่างเห็นพ้องต้องกันทันที จึงชักชวนจรลีไปพลัน
- ปี่พาทย์ทำเพลงเชิด -
(นางฟ้าผู้พิทักษ์ทั้งแปดรำจนจบกระบวนท่าแล้วขึ้นเวทีบน)
- ฉากวิมานเทวะสตรี -
(พระอุมาประทับเป็นประธาน พระลักษมี พระสุรัสวดี พระแม่อินทราณี พระแม่ธรณี พระแม่โพสพ และพระแม่คงคา ประทับบนแท่นเฝ้าอยู่ตามลำดับ)
- ร้องเพลงนาคบริพัตร -
ครั้นถึงจึงบังคมก้มเกล้า พระอุมาแม่เจ้าชาวสวรรค์
ทูลเหตุเภทภัยมนุษย์นั้น ให้แจ่มจันทร์ทราบนุสนธิ์แต่ต้นไป
- ร้องเพลงสารถี -
เมื่อนั้น พระอุมาเทวีศรีใส
ได้ฟังความตามแจ้งไม่แคลงใจ อรทัยคิดช่วยด้วยมงคล
จะบูชามหาเทพเทวฤทธิ์ เนรมิตสิ่งสุขทุกแห่งหน
ทั้งระงับดับเข็ญเย็นกมล ทั่วปวงชนหรรษาสถาพร
- ร้องเพลงกล่อมนารี -
คิดแล้วชวนเทพกษัตรี หกนารีประเสริฐเลิศสมร
แปดนางฟ้างามงดบทจร ร่วมกรายกรนาฏกรรมระบำบรรพ์
- ปี่พาทย์ทำเพลงต้นเสมอ -
(ผู้แสดงทั้งหมดรำลงเวทีล่าง วนรอบเวที แล้วเข้ามาในฉาก)
- ฉากวิมานเชิงเขาที่ประทับ ๓ เทพเจ้า -
(เห็นเป็นเงา พระอิศวร พระพรหม พระนารายณ์)
- ร้องเพลงเทวาประสิทธิ์ -
พระอิศวร พรหม นารายณ์ เทพเทวา ปกเกศาเหลือล้นบนสวรรค์
ด้วยเดชะเทวะสตรีนี้พร้อมกัน อภิวันทน์ขอพรบวรชัย
สู่มนุษย์สุดระทมตรมทุกข์โศก ผองภัยโรคคณานับจะรับได้
โปรดประสาททิพย์พรมชะโลมใจ เสกสดใสแผ่นดินทองผ่องตระการ
- ร้องเพลงช้าแปลงรูป -
ข้าน้อยอุมาเทพนารี ลักษมีพร้อมรักสมัครสมาน
สุรัสวดี อินทราณี เยาวมาลย์ โพสพสคราญ แม่คงคา แม่ธรณี
กับแปดผู้พิทักษ์โลกธาตุ นบแนบบาทบงกชบทศรี
น้อมถวายนาฏยเทวะสตรี เบื้องธุลีมหาเทพเสพอภิรมย์
-ปี่พาทย์ทำเพลงตระประสิทธิ์-
-ปี่พาทย์ทำเพลงรัว-
(เทพสตรีทั้งหมดจับระบำจนจบกระบวนท่า แล้วขึ้นเวทีบน ทำการสักการะทั้งสามมหาเทพ แล้วทำภาพนิ่ง)
-จบการแสดง-