فاز دوم کانال قوش تپه کی خلاص میشود؟ شروع فاز سوم مشخص شد؟ qosh tepa canal | Qosh Tepa

فاز دوم کانال قوش تپه کی خلاص میشود؟ شروع فاز سوم مشخص شد؟ qosh tepa canal | Qosh Tepa کانال قوش‌تپه یکی از بزرگ‌ترین کانال‌های انتقال آب افغانستان و منطقه است، که برای انتقال آب رودخانه آمودریا ساخته می‌شود. این کانال ۲۸۵ کیلومتر طول، ۱۰۸ متر عرض و ۸٫۵ متر عمق دارد، نقطه شروع آن از ولسوالی کلدار در ولایت (استان) بلخ است و آب را تا ولسوالی اندخوی استان فاریاب منتقل می‌کند. این کانال با هدف آبیاری ۵۵۰ هزار هکتار زمین کشاورزی در طول مسیر ساخته می‌شود. کانال قوش‌تپه ظرفیت انتقال ۶۵۰ متر مکعب آب بر ثانیه را دارد که بدین‌ترتیب می‌تواند سالانه در حدود ۲۰٫۵ میلیارد متر مکعب آب آمودریا را منتقل نماید. پروژهٔ کانال قوش‌تپه در زمان حاکمیت محمد داوود خان بر افغانستان و بین سال‌های ۱۳۵۲ تا ۱۳۵۷ طراحی شد ولی به دلیل جنگ و بی‌ثباتی عملی نشد تا این‌که در فروردین (حمل) سال ۱۴۰۱ کار ساخت آن شروع شد. در طرح اولیه در زمان محمد داوود خان قرار بوده هر ۴۳ کیلومتر این کانال آبی در یک سال ساخته شود. در سال ۲۰۱۸ شرکت آمریکایی AECOM طراحی و امکان‌سنجی کانال قوش تپه را نهایی نمود ولی تا پایان سقوط دولت اشرف غنی مقامات دولتی رغبتی برای آغاز احداث کانال بزرگ آبیاری قوش تپه نشان ندادند. کشورهای آسیای مرکزی در سال ۱۹۹۲ سندی به نام موافقتنامه آلماتی امضاء کردند که تا حدودی به تنظیم مصرف آب در منطقه کمک می‌کند. اگرچه افغانستان، آن توافقنامه را امضاء نکرده است، اما رهبران کشور های آسیای مرکزی معتقد هستند که افغانستان نیز حق دارد از رودخانه آمودریا برای نیازهای خود استفاده کند. طبق موافقتنامه آلماتی پیش‌بینی شده بود که افغانستان ۱/۲ میلیارد متر مکعب از آب آمودریا استفاده کند اما امارت اسلامی افغانستان قصد دارند تا بیش از ۲۰ میلیارد متر مکعب آب را توسط کانال قوش تپه به مناطق مورد نظرشان منتقل بسازند کانال قوش‌تپه طی ۳ فاز اجرا می‌شود و آب آمودریا را از استان بلخ و بخشداری‌ کلدار، خلم، نهرشاهی و دولت‌آباد در این استان شروع شده و به بخشداری‌های آقچه، مردیان و خواجه دوکوه ولایت جوزجان رسیده و از آنجا تا بخشداری اندخوی در استان فاریاب ادامه می یابد. در مسیر این کانال بزرگ آبی چندین آبگردان، سیستم‌های آبیاری و سد کوچک برای تولید برق در نظر گرفته شده که با اجرای آن در یک سال ۹ میلیارد متر مکعب آب ذخیره و ۶۰۰ هزار هکتار زمین دیمی به زمین آبی تبدیل خواهد شد. این پروژه در ۳ مرحله (فاز) اجرا می‌شود. مرحله (فاز) اول به طول ۱۰۸ کیلومتر از کناره رود آمودریا در ولسوالی کلدار بلخ آغاز تا بخشداری دولت‌آباد بلخ ادامه دارد. مرحلهٔ دوم به طول ۱۷۷ کیلومتر از ولسوالی (بخشداری) دولت‌آباد ولایت بلخ تا ولسوالی اندخوی ولایت فاریاب ادامه دارد. و مرحلهٔ سوم نیز به توزیع زمین‌های کشاورزی تخصیص می‌یابد. براساس آمارهای حوزهٔ دریایی شمال، در حال حاضر ۵٫۱ میلیارد متر مکعب آب دریای آمو به ازبکستان، ۴۹٫۶ میلیارد متر مکعب آن به تاجیکستان و ۱٫۵ میلیارد متر مکعب آن به ترکمنستان می‌ریزد. به گفتهٔ مسئولان ادارهٔ انکشاف ملی افغانسان، قرار است مرحلهٔ اول این پروژه با بودجهٔ ۸٫۲ میلیارد افغانی این فاز را انجام دهند. گزارش شده حفاری ۱۰۰ کیلومتر اول کانال حدود ۹۱ میلیون دلار هزینه داشته‌است. با توجه به محدود بودن حجم آب آمودریا، کانال قوش تپه موجب اثرات مثبت اقتصادی در افغانستان و ضربه شدید به اقتصاد و صنایع ایجاد شده مبتنی بر مصرف بالای آب در کشور ازبکستان و ترکمنستان خواهد شد. همچنین کشور قزاقستان به واسطه قطعی شدن خشکی آموردیا ضرر بزرگی خواهد دید. جمهوری‌های آسیای مرکزی هیچ توافقنامه‌ای در مورد اشتراک آب با افغانستان ندارند. با ساخت کانال قوش‌تپه و زیر کشت رفتن ۵۵۰ هزار هکتار از زمین‌های منطقه، رونق اقتصادی در این منطقه اتفاق خواهد افتاد. این حوزه با داشتن زمین‌های مرغوب و حاصلخیز و شرایط جغرافیایی و آب و هوایی مناسبش می‌تواند تأمین‌کنندهٔ بسیاری از اقلام کشاورزی برای افغانستان و حتی برای صادرات به منطقه باشد. به گفتهٔ برخی کارشناسان با بهره‌برداری از این کانال، افغانستان می‌تواند گندم خود را تأمین کرده و حتی صادرات هم انجام دهد. کیفیت مناسب خاک منطقه احداث کانال قوش تپه تردید جدی وجود دارد و امکان شور بودن و بازده پایین کشاورزی در منطقه بیابانی ساخت کانال وجود دارد. ملا برادر، معاون نخست‌وزیر امارت اسلامی افغانستان، ۱۰ فروردین سال ۱۴۰۱ طی مراسمی کانال قوش‌تپه را با حضور مقامات ارشد این گروه در استان بلخ افتتاح کرد. وی افتتاح این طرح ملی را از مهم‌ترین پروژه‌های دولت برای نجات مردم افغانستان دانست و گفت: تکمیل این کانال وضعیت اقتصادی افغانستان را بهبود بخشیده و این کشور را به خودکفایی نزدیک می‌کند. ملا برادر در اهمیت این طرح تصریح کرد: «برای شروع پروژهٔ کانال آب قوش‌تپه چنان جدی شدم که همهٔ کارهایم را کنار گذاشتم». در مراسم افتتاح این طرح ملی برخی وزرا و مقامات بلندپایهٔ دولت موقت طالبان از جمله، وزیر زراعت، سخنگوی دولت و وزیر اقتصاد این گروه نیز حضور داشتند. در این نشست نورالله نوری؛ سرپرست وزارت مرزها و قبایل گفت: «شاهد روزی خواهیم بود که دیگران برای کار و سرمایه‌گذاری به افغانستان بیایند.» ملا نوری افزود: اطمینان می‌دهم با اجرای طرح‌های اقتصادی، افغانستان در آینده رقیب کشورهای خارجی می‌شود. نورالدین عزیزی سرپرست وزارت صنعت و تجارت نیز در این مراسم تأکید کرد: مسؤولان امارت اسلامی افغانستان شب و روز تلاش می‌کنند تا برای شهروندان کشور خدمات مؤثر و به موقع ارائه کنند. با افتتاح این کانال آبیاری زمینهٔ کار برای ۲۵۰ هزار نفر فراهم خواهد شد. معلومات متنی بر گرفته شده از ویکی پدیا است.