Ўт пуфаги ҳақида маълумот. У — овқат ҳазм қилиш тизимининг муҳим аъзоларидан бири бўлиб, жигар чиқарган ўт суюқлигини тўплаш ва қуюлтириб бериш вазифасини бажаради. Овқат истеъмол қилганда ўт қопидан ажралган суюқлик ўн икки бармоқли ичакка томади ва овқатдаги ёғларни парчалаб, таом ҳазмида иштирок этувчи ферментларни фаоллаштиради. Организмда тахминан 50-80 мл. ўт ва сафро суюқлиги бор. Агар овқат ҳазм қилишда муаммо бўлмаса, ўт пуфаги ҳам фаол ишлайди. Акс ҳолда эса унда сафро яъни зардоб тўпланиб, тош йиғилиши ҳамда бошқа касалликлар келиб чиқиши мумкин.
Ўт пуфаги шамоллаши – холецистит. Ўт пуфаги яллиғланиши овқат ҳазм қилиш тизими касалликларининг кенг тарқалган турларидандир. Аксарият ҳолларда вақтида овқатланмаслик ёки ҳаддан зиёд таом истеъмол қилиш натижасида ўт ҳосил бўлиши ва ўт ҳайдалишининг бузилиши ва бунинг натижасида тош йиғилиши, сурункали қабзият, турли инфекциялар сабаб юзага келади. Ёғли таомни хушловчиларда эса холециститга чалиниш эҳтимоли бирмунча юқори. Холециститда сафро тўпланиб бориб, ўнг биқин – қовурға остида симиллаган оғриқ кузатилади. Шунингдек, сафро қусиш ҳолатлари ҳам бўлиши мумкин.
Ўт димланиши. Ўт суюқлиги туриб қолишига ўт қопининг қисқарувчанлик функцияси издан чиқиши, букилиши яъни ўт йўлларидаги нуқсонлар – ўтнинг «бўйни» қийшайиши, чандиқлар, ички аъзоларнинг ўз ўрнидан пастга тушиши, қабзият, камҳаракатлилик, кам овқат истеъмол қилиш кабилар сабаб бўлади.
Овқат ҳазм бўлиши бузилганида жигар ажратаётган суюқлик ўт пуфакда тўпланиб, димланади. Шунингдек, уйқу олдидан тўйиб овқатланиш ҳамда ҳаракатсизлик сабабли таом ҳазм бўлмай, ўт суюқлиги димланишига олиб келади. Бу ҳолатда оғиз тахирлашиши ёки жиғилдон қайнаши кузатилади. Ушбу касаллик белгилар кейинчалик ўт қопида тош ҳосил бўлишига олиб келади. Ушбу димланиш сабабларини бартараф этишга ҳаракат қилсангиз, ўт димланмайди. Ўт димланиши қон босимига таъсир этмайди
Ўт пуфагидаги тош. Ўт пуфаги аслида ҳам букчайган бўлиб туради. Агар ортикча букчайса, бу сафрони қуриб колишига олиб келади, бу эса сафро ичидаги тузларни бир бирига ёпиштиради ва қум ҳосил бўлади, кумлар эса бирлашиб тошга айланишади. Агар тошга кальций моддаси қўшилса бу тошни эритиб бўлмайди ва оператив йўл билан ўт қопи билан бирга олиб ташлаш керак бўлади.
Ўтдаги тошлар бир неча миллиметрдан тортиб, бир неча сантиметргача бўлади. 1-2 мм катталикдаги тошчалар ўт оқими билан чиқиб кета олади. Ундан катталари турли нохушликларга сабаб бўлиши эҳтимолдан холи эмас.
Ўт пуфагидаги тош УТТ ҳамда рентген воситасида аниқланади.
Ўт пуфакдаги суюқлик бир неча таркибдан иборат бўлгани учун. аъзода юзага келувчи тошлар ҳам таркиб жиҳатидан бир-биридан фарқланади. Масалан, холестериндан, кальций туз чўкмасидан ҳамда билирубин пигментидан ҳосил бўлувчи ва аралаш тошлар бўлиши мумкин.. Бироқ кўп ҳолларда тошлар таркиби аралаш бўлади ва уларнинг ўлчами 0,1 мм.дан 5 см.гача бўлиши мумкин. Баъзиларда тош қўзғалмагунича ҳеч қандай безовталик сезилмайди. Ҳатто оғриқ ҳам бўлмай, аҳён-аҳёнда кўнгил айниши, жиғилдон қайнаши ёки оғиз тахирлашиши мумкин. Тош ўт йўлига томон ҳаракатланиб, уни беркитиб қўйганида ўнг қовурға остида санчиқли оғриқ юзага келади. Сўнг оғриқ – қорин, ўнг курак, ўнг елка, ўмров ва кураклараро соҳага тарқалиб, безовталик кучаяди.
Ўт пуфаги яллиғланганда ўт суюқлигининг кимёвий таркиби ўзгаради. Натижада билирубин, холестерин, кальций моддалари чўкмалари кўпаяди ва аралаш таркибли тошлар пайдо бўла бошлайди.