สุดยอด เทศน์มัทรี ทำนองเดิม ลุ่มน้ำโขง ສຸດຍອດເທດມັທທີ ທຳນອງລຸ່ມນ້ຳຂອງຕອນໃຕ້ ອ.ສີຈັນ

สกฺกีลี ตนกูคือเยียงผาแลแม่เนื้อละลูกเฮื้อกลางไพร ปกฺขี คือแม่นกบินไปเจียระจากบินแล้วพรากฮังตน โอหาย ลูกเฮฮนฮ้องไห้พ้อยปล่อยไว้เดินหนี้ สิโห คือแม่ราชสีตัวมีใจจงจอดเดินด้าวสอดโคจร วันนี้กูวนเวียนหาบ่อนแล้ว ลูกแก้วแม่นี้บ่เห็นมา ชาลีคือชาลีสีใจเนื้อ แก้วแม่เกื้อกัณหา มีทั้งฮอยบาทาแล่นลูกแก้วแก่นกับตน นาคา คือฮอยตีนลูกช้างเที่ยวเทศหาเขาเขียว จิตฺตกา สองพิมพากำแล่นทรายดีดเต้นผุยผาย สามํ สองศรีย้ายแผ่ไว้ในที่ใกล้ศาลา ในวันนี้หาบ่ได้ลูกแก้วแก่นไท้แม่ไปที่ใดนี้จา ชาลีคือชาลี ศรีแก่นไท้แก้วกัณหาหน่อเทวีแม่เอย วารุกา กองทรายข้ากอบไว้ในที่ใกล้ศาลา บุตฺตกา สองพิมพาพี่น้องปัดฝุ่นต้องเต็มตน สามนฺตา แล่นวัดเวียนใจจอด แจ้วแม่ยอด ภูมฺมา โส เตนุน แม่ประโลมใจฮักบ่แล้วบ่เห็นลูกแก้วแม่หนใด เยน บ่เห็นสองพี่ใส่ดอกไม้เมื่อก่อนเจ้าตนตือกูเอย อารญฺญา กูเดินไพรมาฮอดแล้วแกะกอดแก้ว กูแม่เชยชมวันนี้กูเลยทุกข์คอยเล่า ลูกแก้วเก่าแม่นี้บ่เห็นมา ชาลีคือชาลีศรีหนุ่มหน้าแก้วกำพร้า ชมขวัญภูมีคันว่าสองอุดมพระแม่ แล่นต๊อนแต่ไกลมา เตนะ สองพิมพาพี่น้องบ่เห็นห้องหนใด อิทญฺจ ของโลมใจเลิศแล้ว แห่งหน่อแก้วทั้งสอง ปตฺติตํ หมากตุมไสสุกไหม้เล่น แล้วไปตกดินวันนี้ บ่เห็นสองภูมินลูกหล้ายืนอยู่ถ้ากินนม ชาลีเอย คือชาลีศรีแก่นไท้ แก้วดอกไม้แม่กัณหา ถานานมขาดแม่เค่งทั้งสองเต้า เพราะว่าลูกแจ่มเจ้าบ่ทันได้เสวย อุปฺโภ นางอกเลยจักแตกม้าง เพราะว่าลูกพรากข้างจอมใจ สองจอมศรีกำพร้าไปซ้อนหน้าอยู่หนใด ชาลีคือชาลีศรีองอาจแลนางน้อยนาทแม่ราชกัณหา อุจฺจํ ชาลีเล่าเลิศฟ้านางหน่อหน้ากัณหา ถานากัณหาน้องเหน่งสักนิดเล่นนมกูว่าโอนอ ๆ กุมแม่มืนตาผ่อ ก็บ่เห็นลูกแก้วหน่อสายสมร ชาลีคือชาลีงามปรารภไว้ แก้วกัณหาแม่นา ยสฺสา สองบัวตาอยู่ถ่าช่องช่อหน้ายามเย็น บุตฺตกา แม่เคยเห็นสองหน่อแก้วกลิ้งเกือกแล้วนอนทราย อุจฺจํ สองสมสายเอื่อเขื่อกลิ้งเกือกเนื้อนอนเพา เตน ลูกกูเล่าเลิศฟ้าวันนี้บ่เห็นแก้วกำพร้าแม่หนใด อยํ อาสมไสสาโรด เมือก่อนโสดยังเฮือง สมโช กูเห็นเนื่องบ่เว้น ในที่เล่นมหรสพก็บ่พบสองอุดมลูกแก้ว คาคาดแล้วบ่เห็นมา อมเต อาสมเย็นดูหลากคือพระหากเทียมทันนั้น แลนา กิมิทํ อาสมดูสงัดหลากนอ ก็บ่มีเสียงฮ้องเฮียกหากัน อาสมบทก็บ่มีเสียงขานจักหยาดในอาวาสแก้วกูศาลา กาโกลา กากลางดงด่านด้าวก็บ่บินมาฮ้องละลาวเลิอนลงมา มาตา สองโสภาแก่นไท้ ละแม่ไว้พลอยตายแล้ว อันชะลือ กิมิทํ อาสมเลยซับสิ่งก็บ่มีเสียงฮ้องสิ่งมีนันแท้น้อ อาสมบทก็บ่มีเสียงจากันสักหยาด ก็บ่มีเสียงฮ้องจาดไอจามหลากนอ สกฺกุณา นกทั้งหลาย ในเถื่อนก็บ่มาฮ้องละเลือนขานขัน มาตา สองจอมทันพี่น้อง เกิดฮวมท้องแม่พลอยตายแล้ว อันชะลือ อิติ สา เจ้ามัทรีไห้ฮำไฮน้ำตาไหลเข้าไป วะวู่ ตั้งหน้าสู่สำนักพระจอมตัยแก่นไท้ ปงกระเช้าลูกไม้ไว้ที่จิมไกล พระองค์การมีแล ทิสฺวา นางก็เห็นท้าวทรงพุทพรากหน้าฮ้ายหลากแก่ตาเดน้อ อันหนึ่งก็บ่เจียระจาด้วยแม่ ทารกา อาหาอันหนึ่งก็บ่เห็นลูกฮักในสำนักพระองค์การ ยินรำคาญอกแก่นไท้แม่ก็ฮ้อง ฮำไฮกล่าวคาถาว่า กิมิทํ เป็นการใด พระจอมหัว เอย จ้าหล้า วันนี้สั่งบ่มาอวยหน้าต้าน จารจาอาถิจาฮู้ว่าฝันหลากวันนี้ท้าวบ่ปากเจ็บใจ กาโกลา กากลางดงด่านด้าว ก็บ่บินมาฮ้อง ละลาวเลือนลงมา มาตา หน่อยว่าสองขาตายตนม้วย ก็บ่มาเอาแม่ไปด้วยกินนมนี้น้อ กิมิทํ วันนี้มาบ่มีใจกล่าวต่อว่าข้าผิดต่อท้าวสันใด อปิจา ข้าสงสัยดูหลากฝันฮ้ายหากเป็นลาง สกฺกุณา นกมามวลฮ้อยคู่มาม่ายชม หลือขอกขั้นสองจอมทันพระแม่ตายแล้วแต่กลางไพร พระจอมตัย เอย เจ้าหล้า วันนี้เสียลูกข้าพระเมืองเจ้าเอยเสียลูกข้าฮ้อยว่า หลือว่าเนื้อฮ้ายฝูงอยู่ป่ากัดคั้นคาบเอาไปกินแล้วอันชะลือ อรญฺเญ พระนารายสงสารสงัดอยู่เย็นใจนี้นา สัตว์ตัวใดปล่อยเอื้อเอาแก้ว บุญเอื้อแม่ไปกินแล้วอันชะลือ อทุเต พระจอมตัยเอยเจ้าฟ้า ท่านใช้ให้ลูกกำพร้าไปสืบคำเมืองนั้นลือ อทุเต ฮู้ว่าสองบุญเฮืองหนอหน้าให้เมือไหว้เจ้าฟ้า ชื่อว่าพระยาศรีสนไชย นั้นลือ อทุเต ฮู้ว่าข้าเล่นไวแวนรอบทุกเท่าบอกเดินดง อทุเต ฮู้ว่าข้าแลน้อ เห็นสองพี่น้องกอดกันนอน ชะลือ เนวสฺสา บ่เห็นผมเขียว ๆ งาม ๆ แซมดอกไม้ แห่งแก้วแก่นไท้สาวสวรรค์ แล นา ก็บ่เห็นฮอยตีนอันพลันตะแป่นแห่งแก้วแก่นชาลี สกฺกูณา นกอินทรีย์ ลงคาบแก้วลูกข้าเครื่องปีกเวินบินไป เยน ว่าสัตว์ตัวใดตอดได้แล้วกุมกอดแก้วแม่ไปกินแล้วอันชะลือ อถฺถา นางแก้วมัทรีว่าเป็นสันใดท้าวมาเฮ็ดตามาว มาบ่ปากต้านกล่าวกับกูยืน อุสฺสู มม อาหา ข้าน้อยบ่มีโทษอันใด ข้าบ่ใดกระทำผิดใจพระบาท ข้าบ่ใดประมาทท้าวผู้บุญเฮือง วันนี้พระ จอมเฮืองเอยเจ้าฟ้า มาบ่ปากข้าเห็นหลากอัศจรรย์ ขอแก่พระจอมทันเจ้าฟ้า แม่ก็ฮ้องไห้กล่าวคาถา ว่า อิทํ ตโต ปุบฺพิตฺต พระบาทไทธิราชผัวขวัญ ยํ ปรมํ ทุกฺขํ ทุกข์อันใดแห่งข้าคือไพรฟ้าหากขับหนีจากให้ข้าพลัดพรากเมืองมา อยู่ดงหนาป่าไม้ทุกข์แสบไหม้เจ็บใจ ทุกข์อันใดมีพันเล่าเจ็บแสนเท่าพลัดเมือง เกิดคำเคืองใจข้าคือบ่เห็นหน้าลูกกำพร้าสงสาร ทุกข์สองประการนี้เจ็บปวดยวดยิ่งถนัดใจ อิทํ ทุกข์อันนี้นาไผบ่ฮู้คือว่า ทานบ่สู้ปากต้านจารจาบ่ขานมาจักสิ่ง ตโต ทุกข์ยิ่งแควนถนัดใจกว่าพลัดเมืองแลไพรฟ้า กว่าบ่เห็นหน้าลูกกำพร้าสองศรีพระธรณีเอย สั่งมาให้ลำบากสาภาวะอันท้าวบ่ปากจักความ ทุกข์หนักในแห่งช้ำใจลวดความตีงตาย อคฺคีทีฆํ ดุจจะดั่งชายหนึ่งใส่ไฟวู่ไหม้ตนตาย ท่านพลอยมาไต้ไฟลนฮ้อยเล่าเจ็บแสนเท่าหัวที ทุกข์หนักบ่มีโทษเปรียบข้าโสดเสมอตาย ตารปติโป เชนฺติ วิย ดุจจะดั่งชายหนึ่งกลิ้งตกแต่ปลายตาล ก็เป็นแสนอนตายใจจักขาดดีหลี ชายหนึ่งเล่ามีใจกริ้วโกรธถือวิโหดตีตาย แลนา สา เรว กปฺปติ วิชนฺโต วิย อุปมามีหลายเล่าทุกข์ข้าเท่าธรณี ใจบ่ได้คึดท่านเอาปืนพิษแทงซ้ำเล่าเจ็บแสนเท่าทุก ๆ อัน ข้าคณิงพันเาลูกแก้วเก่าแม่บ่เห็นมา ชาลีคือชาลีงามเลิศฟ้า กับทั้งนางหน่อ