බාමියන් බුද්ධ ප්‍රතිමා අමූලික බොරුවක්
එදා හෙළදීපයේදී සිංහල අකුරෙන් ලියා තැබූ ගෝතම බුදුපියාණන් හා බුද්ධ ශ්‍රාවකයින් වහන්සේලා විසින් මාගධී බසින් දේශනා කළ බුද්ධ ධර්මය කටපාඩමෙන් පාඩම් කරගෙන කටින් කට පවත්වාගෙන ඒමේ පහසුව හා අවශ්‍යතාවය සඳහා ධර්මය පෙළ ගස්වා, පේළි ලෙසින් සකස් කර ගන්නා ලදී. මෙසේ පෙළ ගස්වා තිබූ නිසාත්, පේළි වශයෙන් සකසා කටපාඩම් කරගන්නට හැකි වූ නිසාත් මේ මාගධී බසින් දේශනා කරන ලද බුද්ධ භාෂිතය පසුව පෙළ, පෙළ දහම යන නම් වලින්ද ප්‍රසිද්ධ විය. පෙළ දහමටත් පාදක වූයේ අතීත සිංහල ව්‍යාකරණ හා භාෂා රීතීන්මය. ඒ අප අද භාවිතා කරන නවීකරණය කළ හෙළ භාෂා රීති නොව මිහිඳු හිමියන් වැඩ සිටි යුගයටත් පෙර යුගයේදී මේ හෙළදිව භාවිතා වූ පැරණි හෙළ බසෙහි ව්‍යාකරණ හා නීති රීතීය.පසු කලෙක මේ මාගධී භාෂාවම පාලි භාෂාව ලෙසින් අනුරාධපුර යුගයේදී, අනුරාධපුරයේදීත්, පොලොන්නරු යුගයේදීත්, විවිධ ආකාරයෙන් පොත් පත් වලද ලියන්නටත් භාෂාවක් ලෙසින් උපයෝගී කර ගන්නටත් පුරුදු වූ බව පෙනේ. ත්‍රිපිටකය ලේඛන ගත කරන්නට පෙර යුගයේදී පාලි නමින් භාෂාවක් ලෝකයේ නොවීය. ඊට පසුව ආ යුගයේදී බුද්ධ ධර්මයට අදාළ කරුණු මෙන්ම හෙළදිව ඉතිහාසයට අදාළ යම් යම් ඓතිහාසික කාරණාද ලියුවේ පාලි (මාගධී) නමැති භාෂාවෙනි. මෙම පාලි නම් භාෂාව ලිවීම ආරම්භ වූයේ ලංකාවේදීය. දියුණු වූයේත් ලිපි ලේඛන ලියුවේත් ලංකාවේදීය. පසු කාලයකදී එනම් තුන්වන හා අටවන සියවස් අතර කාලයකදී ඉන්දියාවේ උගත්තු ද හෙළදිව රජගහනුවරට (අද අම්පාරේ රජගලට) පැමිණ පාලි බස හදාරා හෙළ බස හදාරා බුද්ධ ධර්මයට අදාළ බොහෝ දේ ඉගෙන ගත්හ. පසු කාලයකදී මේ පෙළ දහමට අදාළ බොහෝ දේ සංස්කෘත ආදී ඉන්දීය භාෂා වලටද පරිවර්තනය කරන්නටද පටන්ගත්හ.
මේ අනුව පස්වන සියවස පමණ වන විට ඉන්දියාවේ අජන්තා, වෙල්ලෝරා, නගර්ජුන්කොංඩ, මථුරා, ගන්ධාර ආදී ප්‍රදේශ වලත් පාලි භාෂා උගත්තු බිහි වී සිටියහ. විශ්ව විද්‍යාල වල හා විද්‍යායතන වලත් බෞද්ධාගම ඉගැන්වූයේ පාලි භාෂාවෙන්මය. හියුං සාන්, පාහියන් වැනි චීන සංචාරකයින් ඉන්දියාවට හා ලංකාවට එන අවධියේත් පාලි උගතුන් ලංකාවේ මෙන්ම ඉන්දියාවේ සිටි බව ඔවුන්ද සඳහන් කරන්නේ මේ අනුවය. මේ අනුව පාලි භාෂාව යනු කවදාවත්, මිනිසුන්ගේ පොදු ව්‍යවහාරයට පත් වූ ව්‍යවහාර භාෂාවක් නොව, ලංකාවේදී බුද්ධ ධර්මය ලියන්නට භාවිතා කළ නිර්මාණය කරගත් භාෂාවකි. එහි පදවැල් මාගධී පදවැල්ය. ලංකාවේදී ලියු පාලි වචන සිංහල අකුරෙන් ලියූ අතර ඒ ඒ රටවලදී පාලි වචන ලියුවේ ඒ එ රටේ අක්ෂර වලිනි. පසු කලෙකදී ඉංග්‍රිසි අක්ෂර වලින්ද, පාලි භාෂාවම ලියන ලදී. මේ හැම තැනකදීම ලියා ඇත්තේ එදා හෙළබිමේදී ආරම්භ කළ මාගධී වචන ලිවීමය. මාගධී පද වැල්ය.........
🙏 පරම සත්‍යය පෙන්වා දුන් මහා ප්‍රාඥ අති පූජනීය බුද්ධ පුත්‍ර #මීවනපලානේසිරිධම්මාලංකාරමහතෙරුණ්වහන්සේ
🌍 www.utube.sirisaddharmaya.net