از جمله مصطفی ظاهری کارشناس اقتصادی، درباره افزایش قیمت ارز در بازار گفت: با پدیده تحریم مواجهیم که سالیان زیادی است ما را درگیر و جریانات اقتصادی کشور ما را مختل کرده است. امریکایی ها تحریم را برای اختلال در جریان اقتصادی قرار دادند و در مقابل رویکردی به اسم اقتصاد مقاومتی از سوی رهبری ابلاغ شده تا بتوانیم در برابر این تحریم‌ها مقاومت کنیم تا دشمن را از این حربه‌ای که برابر ما پیش گرفته پشیمان کنیم تا متوجه شود این رویکرد جواب نمی دهد.
وی ادامه داد: در کشور ما سیاست ها خوب نوشته می شوند ولی وارد اجرا که می شوند حاکمیت در این حوزه می‌لنگد و دولت و قوای نظارتی مثل مجلس در اجرای این سیاست، برنامه‌های توسعه، برنامه‌های پنج ساله یا قانون بودجه، در گزارش‌ها و عملکردها می بینیم دولت پایبند نیست و خودش را مکلف نمی داند. از آن سو قوای نظارتی سخت‌گیری لازم را ندارند.
ظاهری اضافه کرد: از سال 90 به بعد شاهد تشدید چنین وضعیتی هستیم. رویکردهای متنوعی در حوزه ارزی در پیش گرفته شد. شاهد هستیم در مقاطع کوتاهی موفق شدیم قیمت ارز را مهار کنیم و رشد چند برابری داشتیم. متاسفانه دولت‌ها در حال سعی و خطا هستند. همچنین از رویکردهای اشتباه گذشته خودشان درس نگرفته اند و در ادبیات و عملکردشان تکرار تجربیات تلخ گذشته را دارند.
این استاد دانشگاه افزود: دو بازار ارز در کشور داریم. اول، بازاری که مقامات دولتی آن را بازار غیر رسمی عنوان می‌کنند و یک بازاری که دولت ایجاد کرده بنام های نیما و توافقی بوده است و دولت اعلام کرده تمام نیازهای ارزی کشور را در بازاری که به رسمیت می‌شناسد تامین خواهد کرد اما عملاً اینگونه نبوده یا همه نیازها برآورده نشده یا نیاز با تاخیر تامین شده و کسی که نیازمند ارز است را مجاب کرده که به طور دائم یا موقت نیاز خود را از بازار غیر رسمی تامین کند.
او ادامه داد: از طرفی تحریم ها هم ریسک اقتصادی را به کشور وارد کرده و باعث شده شاهد افزایش سالانه خروج سرمایه در کشور باشیم و این خروج سرمایه بر نیازهای ارزی کشور ما افزوده است. از آنجایی که خروج سرمایه مطابق میل دولت و حاکمیت نیست و درست هم است کسی که می خواهد سرمایه خودش را از کشور خارج کند را مجاب کرده نیازش را از بازار غیررسمی تامین کند که عدد بالای ۱۰ میلیارد دلار در سال است.
ظاهری با اشاره به اینکه دولت برای کنترل بازار باید چه اقداماتی را انجام بدهد پاسخ داد: سه نیاز بزرگ در بازار ارز داریم. نیازهای دیگری هم وجود دارد ولی کوچکترند و اهمیت این نیازها هم کمتر است. یک نیاز ارز وارد کننده ماست، نیاز دیگر واردات غیر رسمی (قاچاق) است. به هر حال وقتی قاچاق انجام می شود ارز مورد استفاده قرار می گیرد. سوم خروج سرمایه است. این سه سبد بزرگ تامین ارزی کشور را پوشش می دهند. دو مورد دوم غیر رسمی است و دولت آنها را قبول ندارد ولی اولی را هم که دولت قبول دارد با تاخیر چند ماهه انجام می دهد.
ظاهری در پایان خاطرنشان کرد: بازار توافقی فاصله اندکی با بازار غیر رسمی پیدا کرده که همین موضوع باعث شده بازار غیر رسمی هم قیمتش جهش کند. حول و حوش ۲۰ هزار تومان در یکی، دو ماه اخیر افزایش نرخ داشته، در حالی که باید تقاضا را در بازار غیر رسمی کاهش بدهند، به هر میزانی تقاضا را در بازار غیر رسمی کاهش بدهند و این تقاضا در بازار رسمی افزایش پیدا کند که قیمت ارز متعادل تر و روند رشد آن کمتر خواهد شد. نمی گویم این روند رشد متوقف می شود بلکه سرعت رشد کمتر می شود.
Салом ба Точик, Салом ба Точикистон, Салом ба Бадахшон, Салом ба Душанбе, Сугд, Хочно-Бухоро, Самарканду Балх.
Аз ҷумла, Мустафо Зоҳирӣ, коршиноси иқтисодӣ дар бораи болоравии қимати арз дар бозор гуфт: Мо бо падидаи эмбарго, ки солҳо боз ба мо таъсир карда, ҷараёни иқтисодии кишварамонро халалдор мекунад, рӯбарӯ ҳастем. Амрикоиҳо барои халалдор кардани ҷараёни иқтисодӣ таҳримҳо ҷорӣ мекунанд ва баръакс, роҳбарӣ бо номи иқтисоди муқовимат эълон кардааст, то мо ба ин таҳримҳо муқовимат кунем ва душманро аз ин тактикае, ки алайҳи мо пеш гирифтааст, пушаймон гардонад, то бифаҳмад. ин муносибат чавоб намедихад
Вай идома дод: Дар кишвари мо сиёсатҳо хуб навишта шудаанд, аммо вақте ки онҳо амалӣ мешаванд, идоракунӣ дар ин самт заиф аст ва ҳукумат ва ниҳодҳои танзимкунанда, ба мисли порлумон ин сиёсат, нақшаҳои рушд, нақшаҳои панҷсола ва ё конуни бючет, дар хисоботу нишондихандахо мебинем, ки хукумат ухдадорй надорад. Аз тарафи дигар, органхои танзимкунанда ба кадри кифоя сахтгир нестанд.
Зоҳирӣ афзуд: Аз соли 1990 мо шоҳиди тезутунд шудани чунин вазъ ҳастем. Дар сохаи мубодилаи асъор роххои гуногун пеш гирифта шуданд. Мо шоҳиди он ҳастем, ки мо тавонистем нархи асъорро дар як муддати кӯтоҳ назорат кунем ва афзоиши чандкарата доштем. Мутаассифона, ҳукуматҳо кӯшиш мекунанд ва хато мекунанд. Хамчунин аз равишхои нодурусти гузашта сабак нагирифта, тачрибаи талхи гузаштаро дар адабиёт ва амалияи худ такрор мекунанд.
Ин устоди донишгоҳ афзуд: Мо дар кишвар ду бозори арз дорем. Нахуст, бозоре, ки масъулони ҳукумат бозори ғайрирасмӣ меноманд ва бозоре, ки ҳукумат бунёд кардааст, Нима ном гирифт ва розӣ шуд ва ҳукумат эълон кард, ки тамоми ниёзҳои асъори кишварро дар бозоре, ки эътироф мекунад, бароварда хоҳад кард, вале дар амал ин тавр на-шудааст, ки тамоми эхтиёчот конеъ намегар-дад ва ё бо таъхир конеъ гардонда мешавад, ки шахсе, ки ба валюта эхтиёч дорад, ба таври доимй ё муваккатан эхтиёчоти худро аз бозори гайрирасмй конеъ гардонад.