بيماران مبتلا به ديابت در مراجعه به پزشک هميشه این سوالو می پرسن ؛ آيا بيماري من کنترل میشه ؟ آيا همه چيز خوب پيش میره ؟ شايد با اندازه‌گيري قند خون تا حدودي وضعيت کنوني بيماري ديابت مشخص بشه اما اگه بخوايم کارکرد کلي برنامه کنترل قند بيماران رو بدونیم ، از چه روشي استفاده مي‌کنيم؟ محققان آزمایش هموگلوبين A1C یا چیزی که در جامعه مرسوم هست تست قند سه ماهه رو پیشنهاد دادن . من دکتر حمید سجاد هستم متخصص بیماریهای داخلی اینجا هم کانال یوتیوب منه اگه علاقه مند هستند اطلاعاتی در باره تست قند سه ماهه بدست بیارین ادامه ویدئو رو ببینین.
اين آزمايش بهترين وسيله براي ارزيابي بلندمدتِ قند خون، طي دو سه ماهه اخيره. اين آزمايش به شما و پزشك معالج‌تون كمك میکنه كه بدونید برنامه درمان و كنترل ديابت شما تا چه حد موفقيت‌آميز بوده . مزيت ديگه اين آزمايش اينه كه میشه مشكلاتي از قبيل قند خون قبل و بعد از غذا و يا طول شب رو كه گاهي از اوقات توسط اندازه گيري با گلوكومتر تشخيص داده نمیشه ، به خوبي شناسايي كنه در حال حاضر، بيماران براي اندازه‌گيري قند خون يا به آزمايشگاه مراجعه مي‌کنند يا از دستگاه‌هاي خونگی بنام گلوکومتر براي اندازه‌گيري قند خون استفاده مي‌کنند.
روشهاي آزمايشگاهي , یعنی مراجعه حضوری به آزمایشگاه , براي اندازه‌گيري قند خون دقيق‌تر از گلوکومتره و بيماران هر چند وقت يک‌بار بايد قند خون خودشونو در آزمايشگاه اندازه‌گيري کنن و صحت گلوکومتر رو کنترل کنند. البته گلوکومتر براي مصارف خونگی وکنترل منظم قند در منزل، به‌خصوص تشخيص افت قند خون، خیلی مناسبه و در اختيار داشتن اون براي بيماران ديابتي به خصوص، بيماراني که انسولين دريافت مي‌کنند ضروريه . بايد توجه داشت که به علت تفاوت تکنيکي روشهاي آزمايشگاهي با گلوکومتر,
ممکنه اختلاف حدود 15 تا 20 درصدي در قند هم‌زمان با اين دو روش ديده بشه ؛ مثلا قند خون گزارش شده 100توسط آزمايشگاه ممکنه با گلوکومتر 115 دیده بشه خوب حالا آزمايش هموگلوبين A1C یا قند سه ماهه به زبان ساده چه آزمايشي هست ؟ بخشي از قند خون ما در بدن به هموگلوبين وصل میشه که ميزان اون قابل اندازه‌گيريه. هموگلوبین رو هم می دونید که پروتئینی هست که کارش حمل اکسیژن به بافتهاست. در حقيقت، اي‌وان‌سي روشيه که درصد هموگلوبين پيوندشده به قند رو نشون میده .
از اونجاییکه که طول عمر گلبول‌هاي قرمز حدود 2 تا 3 ماه هست با اندازه‌گيري «اي‌وان‌سي» میشه وضيت کنترل قند رو در 3ماه گذشته بررسی کرد . در بيماران ديابتي توصيه میشه که «اي‌وان‌سي» کمتر از 7 درصد و ترجيحا کمتر از 6.5 درصد نگهداري بشه . هر چه‌قدر «اي‌وان‌سي» بيمار کمتر باشه، نشانگر کنترل بهتر و وضيت مطلوب‌تر در 3 ماه گذشته هست آيا اين آزمايش مي‌تونه جايگزين قند خون ناشتا بشه ؟ همان‌طور که در ابتدای ویدئو صحبت کردم قند خون ناشتا صرفا بيانگر وضعيت بيمار در همان روز هست .
در حالي که «اي‌وان‌سي» نمايانگر وضعيت کنترل قند در 3ماه گذشته هست؛ به همین دلیل اگرچه کنترل قند خون ناشتا براي رسيدن به اي‌وان‌سي مطلوب ضروري هست ولي کافي نيست و بيماران , سالانه بايد 2 تا 4 بار جهت اطلاع از وضعيت کلي کنترل قند خون، «اي‌وان‌سي» رو اندازه‌گيري کنند. اما براي تشخيص ديابت تاحالا از قند ناشتا يا قند دو ساعت بعد از مصرف 75 گرم گلوگز که توسط آزمايشگاه به بيمار داده میشه استفاده میشد؛ به طوري که دوبار قند خون ناشتاي مساوي يا بالاتر از 126 يا قند دو ساعت بعد از مصرف 75 گرم گلوگز مساوي يا بالاتر از 200 ,ديابت اطلاق میشه .
چند وقتی هست که «اي‌وان‌سي» بيشتر يا مساوي 6.5 درصد به عنوان معيار جديد ديابت اعلام شده , به اين مفهوم که ، «اي‌وان‌سي» براي تشخيص ديابت مي‌تونه به عنوان جايگزين قند ناشتا به کار بره . اگرچه با توجه به سادگي و ارزونی ,اندازه‌گيري قند خون ناشتا همچنان روش اول توصيه شده براي تشخيص ديابت تلقی میشه .بعضی ها می پرسن تفاوت جواب‌هاي آزمايشگاهي اين آزمايش به خاطر چیه ؟ و آیا ممکنه جواب کاذب در مواردي دیده بشه ؟ «اي‌وان‌سي» با روشهاي مختلف و توسط کيت‌هاي مختلف اندازه‌گيري میشه که با توجه به اينکه از نظر تکنيکي اندازه‌گيري اون سخت هست ،
عواملی که ذکر کردم باعث تفاوت در جواب‌ها میشه
آیا کيفيت آزمايشگاه هم در جوابي که مي‌گيريم، تاثير داره ؟ متاسفانه بله. آزمايشگاه‌هاي مختلف با توجه به اين که از کدام روش اندازه‌گيري وبا چه تجهيزات و مواد اوليه‌اي استفاده مي‌کنند و با توجه به توان نيروي انساني‌شون با همدیگه متفاوت هستند آيا براي اين آزمايش هم بايد ناشتا باشيم؟براي اندازه‌گيري «اي‌وان‌سي» به تنهايي نياز به ناشتا بودن نيست ولي اگر همراه با قند خون ناشتا درخواست بشه بايد بيمار باید ناشتا باشه همینطور نتيجه اين آزمايش، بر خلاف آزمايش‌هاي تشخصي قند خون،
ارتباطي با نوع تغذيه و فعاليت بدني و يا وضعيت روحي شما در روز آزمايش نداره ولي اگر شما دچار هر گونه كسالتي باشين، بهتره انجام آزمايش هموگلوبين A1C رو به روز ديگه ایی موكول کنيد، چون اين احتمال وجود داره كه نتيجه آزمايش بالا بره سوال بعدی اینکه مقادير ايده‌ال «اي‌وان‌سي» چی هست ؟نرمال ای وان سی کمتر از 5.7 درصد هست.بین 5.7 تا 6.4 نشانه پیش دیابتی بودن و بیش از 6.5 درصد نشانه دیابت هست.کسانی که بین 5.7 تا 6.4 در صد هستند و در مرحله پیش دیابت هستند و هنوز دیابت اونها محرز نیست...