Παραδοσιακό τραγούδι με προέλευση από την Ανατολική Ρωμυλία.
(Χορός : Γαϊτάνι - Ζωναράδικος)
ΓΑΪΤΑΝΙ
Είναι χορός στα βήματα του ζωναράδικου, αλλά οι χορευτές πιάνονται από τα χέρια και τρέχουν, γι’ αυτό και αλλού θα τον βρούμε με την ονομασία «κουσιαυτός». Στην περίπτωση των Ασβεστάδων πήρε το όνομα «γαϊτάνι» από το τραγούδι : «Τρείς αδερφούλες ήμασταν γαϊτάνιμ’ γαϊτάνιμ’». Πολλές φορές παρατηρούμε στη διάρκεια που χορεύουν στους Ασβεστάδες το ζωναράδικο, πιασμένοι από τα ζωνάρια, με την αλλαγή του τραγουδιού αμέσως να πιάνονται από τα χέρια και να γυρίζουν το χορό σε γαϊτάνι. Υπάρχουν δηλαδή τραγούδια ζωναράδικα μεν αλλά ο ρυθμός τους παραπέμπει αμέσως σε γαϊτάνι. Όπως το «Ψες είδια..», «Κόρη πιπέρι έσπερνε..», «Σήμερα παέν’ η μέρα..» κ.λ.π.
ΖΩΝΑΡΑΔΙΚΟΣ
Εντυπωσιακός μεικτός χορός που χορεύεται από άνδρες και γυναίκες. Μπροστά οι άνδρες και ακολουθούν οι γυναίκες. Πιάνονται όλοι από τα ζωνάρια, εκτός από τον τελευταίο άνδρα και την πρώτη γυναίκα του χορευτικού κύκλου που πιάνονται από τα χέρια (παλαιότερα αυτοί οι δύο έπρεπε να έχουν συγγενική σχέση). Λέγεται ζωναράδικος ακριβώς διότι η λαβή είναι από τα ζωνάρια. Είναι ο πιο αντιπροσωπευτικός χορός της Θράκης. Ο ζωναράδικος χορεύονταν παλαιότερα έξω από την Εκκλησία την ώρα που μέσα στο ναό γίνονταν το μυστήριο του γάμου. Μέχρι να τελειώσει το μυστήριο ο αυλόγυρος της εκκλησίας μετατρέπονταν σε χοροστάσι του χωριού. Στη συνέχεια συνόδευαν όλοι τους νεόνυμφους στο νέο τους σπίτι χορεύοντας το δρομικό συγκαθιστό χορό.
ΣΤΙΧΟΙ :
Ψες είδια γαλανά, γλυκά, ξανθά, και μαύρα μάτια
ψες είδια στο ονειρό μου
ψες είδια στο ονειρό μου
μαύρα μάτια στο πλευρό μου.
Σκώνουμι, γαλανά, γλυκά, ξανθά και μαύρα μάτια
σκώνουμι κι δεν τα βρίσκου,
σκώνουμι κι δεν τα βρίσκου
μι τα ρούχα μου μαλώνου.
Ρούχα μου, γαλανά, γλυκά, ξανθά και μαύρα μάτια
ρούχα μου, παλιά μου ρούχα
ρούχα μου, παλιά μου ρούχα
πουν τα μαύρα μάτια που 'χα;
Ψες το βρά- γαλανά, γλυκά, ξανθά κι μαύρα μάτια
ψες το βράδυ στο κρεβάτι
ψες το βράδυ στο κρεβάτι
πάν στη βρύση για νιράκι.