คำแนะนำในการไปศาลครั้งแรก
ผมอยากจะมาอธิบายให้กับคนที่ไม่เคยไปศาล แต่มีธุระที่จะต้องไปศาล ให้ทราบว่าจะมีอะไรบ้างที่ห้องพิจารณาคดี
เมื่อไปที่ศาล ให้เราไปตามนัด ศาลจะมีนัดตอนเช้า นัดตอนบ่าย และ บางศาลจะมีนัดตอนค่ำด้วย ไปให้ตรงเวลาแล้วไปให้ถูกศาลนะครับ จะเขียนบอกในหมายนัดที่ เราได้รับอยู่แล้วว่าต้องไปศาลใดเวลาเท่าไหร่
เมื่อไปถึงที่ศาลจะเจอกับเจ้าหน้าที่ชุดสูทสีฟ้า ให้เอาหมายเรียกให้เจ้าหน้าที่ดู เจ้าหน้าที่จะเอาหมายเลขคดีใส่ในจอคอมพิวเตอร์ ที่อยู่ที่ชั้นล่างของเปิดได้ศาล เราจะรู้ว่าเราจะขึ้นไปที่บัลลังก์หมายเลขอะไร
ถ้าเราไปถึงที่ศาลให้เราบอกกับเจ้าหน้าที่หน้าบัลลังก์ว่าเราชื่ออะไร มาในคดีหมายเลขอะไร เป็นโจทก์หรือเป็นจำเลย แล้วสามารถนั่งรอที่ม้านั่งด้านหลังห้องพิจารณาคดี
การฟังการพิจารณาคดีมีระเบียบเคร่งครัด ต้องแต่งกายสุภาพ ไม่นั่งไขว่ห้างไม่นั่งก็ไม่เล่นโทรศัพท์มือถือไม่คุยกันเสียงดัง
เราเข้าไปท่านผู้พิพากษาอาจกำลังทำงานเอกสารอยู่ จึงยังไม่ลงมานั่งบัลลังก์พิจารณาคดีเมื่อผู้พิพากษาลงนั่งบัลลังก์พิจารณาคดี ท่านผู้พิพากษาจะโค้งคำนับพระบรมฉายาลักษณ์ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 9 และรัชกาลที่ 10 หน้าที่หน้าบัลลังก์หรือเจ้าหน้าที่ตำรวจ จะบอกให้ทุกคนในห้องยืนตรงเคารพศาล ท่านจะบอกให้เรานั่งลงได้
บางครั้งเมื่อเราไปศาลไม่ได้มีแค่คดีเราคดีเดียวอาจมีคดีเป็น 10 คดีเข้าคิวกันอยู่ท่านผู้พิพากษาก็จะเรียกมาทีละคดีจึงขึ้นจากสอบถามนัดหมายและดำเนินกระบวนพิจารณาไปทีละคดี
สมัยก่อนผู้พิพากษาจะเขียนสิ่งที่เกิดขึ้นไม่ว่าจะเป็นการพิจารณาคดีคำให้การต่างๆแล้วให้เจ้าหน้าที่หน้าบัลลังก์พิมพ์ดีดตามที่ท่านจดให้
ทุกวันนี้ผู้พิพากษาจะบันทึกคำพูดลงในอุปกรณ์บันทึกคำพูดที่ทันสมัย แล้วท่านจะพูดหลังจากท่านพูดจบท่านคำพูดของท่านเป็นไฟล์ดิจิตอลให้เจ้าหน้าที่หน้าบัลลังก์พิมพ์ตามคำบอกซึ่งบางครั้งต้องรอให้เจ้าหน้าที่หน้าบัลลังก์พิมพ์เสร็จแล้วเราก็ได้มาอ่านว่าตรงตามเจตนารมณ์ของเราหรือไม่
คำพิพากจะให้ความเอาใจใส่แต่ละคดีดังนั้นเราอาจจะได้อยู่คดีท้ายๆ ก็ขอให้นั่งรอด้วยความอดทน
บางครั้งเราอาจต้องเป็นพยานในคดีแพ่งหรือคดีอาญา ก่อนที่เราจะให้การในฐานะพยานเราจะต้องสาบานตนการสาบานตนนั้นเป็นส่วนหนึ่งของกระบวนพิจารณาคดี การสาบานตนเป็นการสาบานต่อศาสนาที่เราเคารพนับถือและตามประเพณีเช่นจังหวัดเชียงใหม่ ก็จะสาบานตนกับพระธาตุดอยสุเทพเป็นต้น
ศาสนาคริสต์และศาสนาอิสลาม มีคำสาบานที่เตรียมไว้ให้แล้วเช่นกัน เจ้าหน้าที่หรือทนายความจะถามก่อนว่าท่านนับถือศาสนาอะไรและให้สาบานตนตามศาสนาและความเชื่อของเรา
สำหรับผู้ที่ใช้ภาษาไทยไม่ได้ให้นำล่ามไปเอง ล่ามต้องสาบานตนด้วย ไม่มีล่ามและเป็นคดีอาญาทางศาลจัดหาล่ามและทนายความให้
ถ้าเราได้เป็นพยานเราถูกเรียกว่าพยานจะถูกถามโดยทนายฝั่งของเราเอง และและถูกถามโดยทนายฝั่งตรงกันข้าม ซึ่งเป็นเรื่องปกติขอให้ตอบตามความเป็นจริง
เพื่อให้การเสร็จก็อย่าเพิ่งไปไหนขอให้รอเจ้าหน้าที่หน้าบัลลังก์พิมพ์คำให้การของเราและให้เราอ่านว่าตรงตามที่เราพูดหรือไม่แล้วลงชื่อ
การดำเนินการพิจารณาของศาลการมีคำพิพากษาและคำสั่งของศาลเป็นการใช้อำนาจ 1 ใน 3 อำนาจของอำนาจอธิปไตยของประเทศนั้นจึงเป็นเรื่องที่สำคัญและเข้มงวดก็เกี่ยวกับสิทธิเสรีภาพของประชาชนในชาติ
บางคดีอาจดูคดีเล็กน้อยแต่โจทก์และจำเลยก็มีสิทธิ์ที่จะต่อสู้เพราะจะส่งผลกับสิทธิและเสรีภาพของตนเอง