เพลงทยอยนอก สามชั้น วงมโหรีคุณครูผู้ใหญ่แห่งกรุงรัตนโกสินทร์4291
ย้อนวันเวลากลับไปเมื่อวันที่ ๒๔ มิถุนายน พุทธศักราช ๒๕๒๑ จวบจนบัดนี้ก็เปนเพลงเถิง ๔๓ ปี ณ โรงละคอนแห่งชาติ กรมศิลปากร ได้จัดการแสดงดนตรีไทยของคุณครูอาวุโสแห่งกรุงรัตนโกสินทร์ขึ้น โดยคณะนิสิตนักศึกษาจากจุฬาลงกรณมหาวิทยาลัยแลมหาวิทยาลัยศิลปากร วิทยาเขตวังท่าพระ ในการแสดงดนตรีไทยครั้งนี้ นับว่าเปนครั้งประวัติศาสตร์ที่วงการดุริยางคศิลป์ไทยต้องจารึกไว้ ด้วยบรมครูทุกท่านต่างพร้อมใจกันสำแดงฝีไม้ลายมือในการบรรเลงแลขับร้องเพลงไทยอย่างเต็มที่ ในบทเพลงอันแสนไพเราะอาทิ โหมโรงคลื่นกระทบฝั่ง สามชั้น เพลงสร้อยลำปาง เถา เพลงแขกลพบุรี สามชั้นแลเพลงทยอยนอก สามชั้น นอกจากนี้ยังมีเดี่ยวจะเข้เพลงสุดสงวน สามชั้น เดี่ยวซอด้วงเพลงพญาโศก สามชั้น เดี่ยวซออู้เพลงกราวใน รวมไปเถิงการบรรเลงปี่พาทย์ไม้แข็งที่เรียกว่าเถิงใจท่านผู้ชมอีกหลายรายการ เปนภาพความประทับใจให้กับผู้ที่ได้ร่วมในเหตุการณ์นั้นมาจวบจนปรัตยุบัน
สำหรับบทเพลงทยอยนอก สามชั้น ที่ท่านกำลังฟังอยู่ในขณะนี้เปนเพียงส่วนหนึ่งของการบรรเลงแลขับร้องในครั้งนั้น เปนการบรรเลงด้วยวงมโหรีของคุณครูอาวุโส ดังรายนามต่อไปนี้
๑. คุณครูประเวช กุมุท ศิลปินแห่งชาติ ซอด้วง
๒. คุณครูระตี วิเศษสุรการ จะเข้
๓. คุณครูฉลวย จิยะจันทน์ ซออู้
๔. คุณครูเทียบ คงลายทอง ขลุ่ยเพียงออ
๕. คุณครูบุญยงค์ เกตุคง ศิลปินแห่งชาติ ระนาดเอก
๖. คุณครูสกล แก้วเพ็ญกาศ ฆ้องมโหรี
๗. คุณครูบุญยัง เกตุคง ศิลปินแห่งชาติ ระนาดทุ้ม
๘. คุณครูสมพงษ์ นุชพิจารณ์ โทน - รำมะนา
๙. คุณครูแจ้ง คล้ายสีทอง ศิลปินแห่งชาติ ขับร้อง
เพลงทยอยนอก สามชั้น เปนผลงานคีตนิพนธ์ของคุณพระประดิษฐไพเราะ(มี ดุริยางกูร) โดยท่านได้นำทำนองเพลงทยอย สองชั้น ซึ่งเปนเพลงหน้าพาทย์ประกอบอากัปกิริยาการเดินทางที่ระคนไปด้วยความโศกเศร้ามาแต่งขยายขึ้นเปนอัตราจังหวะสามชั้น พร้อมกับประดิษฐ์ตกแต่งท่วงทำนองให้เพียบพร้อมไปด้วยลูกล้อลูกขัดแลแทรกการเดี่ยวเครื่องดนตรีไทยลงไปในบทเพลงนั้น เสมือนเปนการสำแดงฝีไม้ลายมือของผู้บรรเลงไปในคราวเดียวกัน นัยว่าผู้ที่จะสามารถบรรเลงแลขับร้องเพลงทยอยนอก สามชั้นนี้ได้ดี ต้องเปนผู้ที่มีทักษะยุทธอันยอดเยี่ยมกระนั้น
สำหรับบทขับร้องได้นำมาจากบทเสภาเรื่องขุนช้างขุนแผน ตอนนางวันทองลาเรือน ในกระบวนการขับร้องนั้นยังคงรูปแบบของการแสดงความเศร้าโศกจากสิ่งอันเปนที่รักยิ่งอยู่พร้อมมูล ผู้ที่สามารถขับร้องเพลงนี้ได้ จึงต้องมีทักษะพื้นฐานการขับร้องที่ดีมากเช่นกัน จึงจะสามารถขับร้องเพลงนี้ได้อย่างเถิงรสเถิงแก่นแห่งอารมณ์เพลง
บทขับร้องเพลงทยอยนอก สามชั้น
พี่จะลาไปก่อนแล้วเจ้าแก้วเอ๋ย
สิ่งไรเคยที่พี่ทำเจ้าจำได้
ขอฝากขุนช้างด้วยช่วยปลอบใจ
ทั้งข้าวปลาหาให้เหมือนพี่ยัง
มาถึงกรงขุนทองวางอยู่ทั้งคู่
นกโนรีแขวนอยู่บนเตียงตั้ง
นกเอ๋ยเคยเสียงเสนาะดัง
ฟังชื่นเชยชมอารมณ์นาง ฯ
ภาพประกอบบทเพลง ปกหนังสือสูจิบัตรการแสดงดนตรีไทย "ดีดสีตีเป่า" ณ โรงละคอนแห่งชาติ
หอสมุด ตำรา แผ่นเสียง แถบบันทึกเสียงแลภาพถ่าย คุณวริศ อัศวะไพฑูรย์4591