📖 Poznaj nasze wydawnictwo: https://radionaukowe.pl/wydawnictwo
📚 Wygodne zakupy książek: https://wydawnictwoRN.pl. Skorzystaj z kodu zniżkowego na audiobooki: sluchamRN
👉 Zostań Patronem: https://patronite.pl/radionaukowe
👉 Wesprzyj jednorazowo: https://suppi.pl/radionaukowe
🎧 Posłuchaj na streamingu: https://ffm.bio/radionaukowe
🔔 Subskrybuj: https://youtube.com/@RadioNaukowe?sub_confirmation=1
🌐 Strona: https://radionaukowe.pl
👍 Facebook: https://facebook.com/RadioNaukowe
📷 Instagram: https://instagram.com/radionaukowe
❌ Twitter: https://twitter.com/RadioNaukowe
🎓 Odwiedź LAMU: https://youtube.com/@LetniaAkademiaMlodychUmyslow
🎬 Zobacz więcej: https://www.youtube.com/playlist?list=PLTld5jYla5hZvt1d4RClz7TWU7bC65w8J
📩 Kontakt: [email protected]
Mogą być bardzo daleko od nas (od sześciuset milionów do nawet trzynastu miliardów lat świetlnych stąd) i świecą z ogromną jasnością, nawet 10 tysięcy razy większą niż cała nasza galaktyka. Wielu z fanów astronomii już wie o czym mowa. Kwazary. Rozmawiam o nich z prof. Szymonem Kozłowskim z Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego i kanału @WGabinecieAstronoma
Prof. Kozłowski jest członkiem zespołu OGLE. Kwazary to typ tzw. galaktyk aktywnych. Powstają tak, że na istniejącą wewnątrz galaktyki czarną dziurę opada materia. Wskutek niezerowego momentu pędu część materii nie wpada do czarnej dziury, tylko zaczyna coraz szybciej krążyć, tworząc dysk akrecyjny. Wyjątkowo jasne światło bierze się z energii tarcia pomiędzy kolejnymi warstwami materii na dysku. To właśnie kwazar.
Kwazary były początkowo brane za gwiazdy. Nic dziwnego, trudno było zakładać, że tak jasne obiekty mogą być tak odległe. Tymczasem dziś kwazary pozwalają nam dokładniej poznać historię Wszechświata. Naukowcy ustalili dzięki nim, że 13 miliardów lat temu prawa fizyki były takie same jak teraz. - A chyba taką najważniejszą rzeczą, której dowiodły kwazary, jest to, że Wszechświat na początku składał się z neutralnego wodoru, a później przeszedł fazę, w której jesteśmy teraz. W fazę wodoru zjonizowanego. – zwraca uwagę prof. Kozłowski.
Co ciekawe, kwazarem się bywa. W centrum Drogi Mlecznej też jest supermasywna czarna dziura. Czy kiedyś krążąca wokół niej materia oślepiała blaskiem? - Na pewno mieliśmy dysk akrecyjny, a nasza galaktyka musiała kiedyś wyglądać jak kwazar – przekonuje prof. Kozłowski.
Kwazary kryją w sobie kilka zagadek. Wciąż nie wiemy dokładnie, jak materia opada na czarną dziurę ani skąd bierze się nieregularna zmienność jasności kwazarów. Są takie, które świecą jaśniej, niż wynikałoby to ze znanych nam ograniczeń fizyki. Astronomowie wiążą z nimi też konkretne nadzieje: mogłyby posłużyć do precyzyjniejszego mierzenia odległości we Wszechświecie, co w dużych skalach nadal jest problemem. Miałby to być mechanizm podobny do korzystania z supernowych jako świec standardowych.
Rozmawiamy też o pasji profesora, jaką są meteoryty (można znaleźć takie pochodzące z Marsa), o tym, jak odróżnić kwazary od innych obiektów, czy dla astronoma to dobrze, kiedy kwazar zwraca się do nas dżetem (nie bardzo) oraz czy widok nieba pełnego gwiazd może astronomowi spowszednieć.
Zajrzyjcie prof. Kozłowskiego:
👉 https://www.youtube.com/@WGabinecieAstronoma
POLECAMY INNE MATERIAŁY:
https://www.youtube.com/playlist?list=PLTld5jYla5hbtbhnUNXCrD7p-w-wWI2xP
https://www.youtube.com/playlist?list=PLTld5jYla5hYNTBsxyIcxPSFcQxg5_FaX
https://www.youtube.com/playlist?list=PLTld5jYla5hatTbYTJZW-WpZNj7ylzB3o
https://www.youtube.com/playlist?list=PLTld5jYla5haTQLMw7k5LysnL3G40kzyL
https://www.youtube.com/playlist?list=PLTld5jYla5hZYfk7T2jmrKp8xwQdg2np1
https://www.youtube.com/playlist?list=PLTld5jYla5hYQVHs4wAL0_U1umnazLElr
https://www.youtube.com/playlist?list=PLTld5jYla5hbqFcuJigv9NRT_o2pbfwjo
https://www.youtube.com/playlist?list=PLTld5jYla5hYGJWBUnKqh15LLUbkhcR93
https://www.youtube.com/playlist?list=PLTld5jYla5haNpHcDtZl4A9LxOJ0f5zDr
https://www.youtube.com/playlist?list=PLTld5jYla5hZkSwOT2bAvbWqu4KhF7RZ1
https://www.youtube.com/playlist?list=PLTld5jYla5hbim2OmQHdjIRWddKiNBf5N
https://www.youtube.com/playlist?list=PLTld5jYla5hZynmo_R0mH6BuWKPLtLWGT
https://www.youtube.com/playlist?list=PLTld5jYla5havUfMKV9jK4lrj2UZFNYzD
https://www.youtube.com/playlist?list=PLTld5jYla5hYoe1gxr4X1z9WcvjEcWw99
https://www.youtube.com/playlist?list=PLTld5jYla5hauAnZIy0M79nSfCPVHVjca
00:00 - 01:18 Wstęp
01:18 - 7:48 Czym są kwazary i dlaczego świecą?
7:48 - 14:45 Jak długo żyją kwazary i jak powstają? Czy Droga Mleczna była kwazarem?
14:45 - 20:34 Ewolucja Wszechświata zapisana w kwazarach - czy prawa fizyki zawsze były takie same?
20:34 - 27:02 Historia odkrycia kwazarów
27:02 - 33:52 Badania kwazarów aktywnych radiowo
33:52 - 41:28 Na czym polega praca astronoma
41:28 - 47:27 Meteoryty
47:27 - 51:39 Czego jeszcze nie wiemy o kwazarach?
51:39 - 56:08 Kwazary jako świece standardowe
🧠 Radio Naukowe - włącz wiedzę! 🧠
#RadioNaukowe #KarolinaGłowacka #SzymonKozłowski