Artur Citrin urodził się w 1930 r. w Warszawie jako Artur Cytryniarz. Jego rodzice, Mosze i Chana, zajmowali się handlem. Wraz z nimi oraz babką, bratem Bronkiem i siostrą Felicją, Artur Citrin mieszkał przed wojną w Warszawie przy ul. Ogrodowej. Uczęszczał do polskiej szkoły i przyjaźnił się głównie z Polakami. Po wybuchu II wojny światowej dom rodzinny Artura Citrina znalazł się w granicach getta warszawskiego. Pogarszająca się sytuacja materialna i głód sprawiły, że rodzina podjęła decyzję o rozdzieleniu się. Artur Citrin wraz z matką i siostrą uciekł z getta do pobliskiego Adamowa przekupując patrole policyjne. Ojciec, babka i brat, posiadający semicki wygląd, pozostali w getcie. W Adamowie Artur Citrin dowiedział się, że jego ojciec i brat przebywają w obozie w Rembertowie. Stamtąd zostali oni prawdopodobnie wysłani do obozu zagłady w Treblilnce, podobnie jak babka, deportowana w czasie jednej z akcji w getcie warszawskim. Artur Citrin wraz z matką i siostrą, ukrywał się przez jakiś czas w okolicznych miejscowościach. Stałe schronienie znalazł u rodziny Latoszyńskich, którzy po rozdzieleniu z matką przyjęli go do pracy jako pastucha. W gospodarstwie Latoszyńskich Artur Citrin doczekał końca wojny, mimo iż gospodarze domyślili się jego żydowskiego pochodzenia. Po zakończeniu wojny Artur Citrin połączył się z matką, która przeżyła okupację w Łodzi. W 1949 r. przez Czechosłowację i Niemcy rodzina wyemigrowała do USA. W Stanach Zjednoczonych Artur Citrin wznowił naukę, przez 2 lata służył w armii w czasie wojny w Korei. Po powrocie do USA ukończył studia techniczne. W 2003 r. odwiedził Polskę i odnalazł żyjących członków rodziny Latoszyńskich.
NAZWISKO ROZMÓWCY: Artur Citrin
BIOGRAM ROZMÓWCY I SZCZEGÓŁOWE OPRACOWANIE WĄTKÓW: https://sztetl.org.pl/pl/historia-mowiona/6275-artur-citrin
WYWIAD PRZEPROWADZIŁA: Klara Jackl
NAGRANIE: Przemysław Jaczewski
DATA NAGRANIA: 14 sierpnia 2014
MIEJSCE NAGRANIA: Warszawa
PRAWA AUTORSKIE DO NAGRANIA: Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN
NAJWAŻNIEJSZE WĄTKI:
00:00:04 – Dzieciństwo, rodzice, działalność handlowa rodziców, zmiana nazwiska. Religijność rodziny, edukacja w języku polskim, święta w domu rodzinnym.
00:03:47 – Polscy koledzy, praca rodziców, antysemickie wypowiedzi kolegów, reakcje ojca na informacje prasowe. Warunki życia rodziny, zabawki w dzieciństwie, kupowanie szynki.
00:10:07 – Wybuch wojny, zapasy żywności, bombardowanie Warszawy, wkroczenie Niemców i pierwsze represje antyżydowskie, utworzenie getta i budowa muru.
00:19:26 – Życie w getcie, próba szmuglowania żywności i pobicie brata, głód w getcie.
00:22:48 – Ucieczka z getta z matką i siostrą, przybycie do Adamowa, praca jako pastuch, deportacje z getta, spotkanie z ojcem w obozie w Rembertowie, śmierć babki, choroba brata, śmierć brata i ojca.
00:30:01 – Eksterminacja Żydów w Adamowie, zdobycie fałszywych dokumentów, ukrywanie się w lesie.
00:33:27 – Powrót do Warszawy, rozpoznanie matki przez znajomego, ucieczka z Warszawy, ukrywanie się na wsi, opuszczenie wiejskiego domu.
00:40:36 – Ukrywanie się u rodziny Latoszyńskich, wkroczenie Rosjan i połączenie z matką, członkowie rodziny Latoszyńskich.
00:52:23 – Nauka w domu dziecka, wyjazd do Niemiec, wyjazd do Stanów Zjednoczonych, służba w wojsku w czasie wojny w Korei, edukacja.
00:53:46 – Spotkanie z matką, małżeństwo i wyjazd matki na Śląsk, pobyt w domu dziecka w Warszawie.
00:56:32 – Przyjazd do Polski, odnalezienie rodziny Latoszyńskich, nadanie Latoszyńskim medalu Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.
01:04:13 – Wspomnienia o Polsce, samopoczucie podczas pobytu w Polsce.
01:09:49 – Czytanie książek podczas ukrywania się u Latoszyńskich.
Poznaj kolekcję historii mówionej Muzeum POLIN: https://sztetl.org.pl/pl/historia-mowiona
Subskrybuj nasz kanał: https://www.youtube.com/channel/UCLTpRyEXXqGq0fR0DVcQMZw
Oglądaj kanały Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN:
POLIN (zapowiedzi i relacje z wydarzeń w Muzeum): https://www.youtube.com/user/mhzp2013
Wirtualny Sztetl (historia i kultura polskich Żydów): https://www.youtube.com/WirtualnySztetl
Polscy Sprawiedliwi (historie pomocy udzielanej Żydom podczas Zagłady): https://www.youtube.com/user/PolscySprawiedliwi
Kontakt w sprawie udostępnienia wywiadu: [email protected]
#MuzeumPolin #HistoriaMówiona #HistorieOcalałych #PrzedwojennaWarszawa #Getto #Warszawa #Zagłada #IIWojnaŚwiatowa #PolscySprawiedliwi #PolacyRatującyŻydów