Przez ponad sto lat Neandertalczycy powszechnie uznawani byli za prymitywny gatunek ludzi, pozbawiony inteligencji oraz kulturowej ogłady, przewyższający nas – Homo sapiens – wyłącznie brutalną, zwierzęcą siłą. Dziś wiemy, że to nie jest zbyt wierny obraz naszych kuzynów, a wśród naukowców trwa swoista „akcja rehabilitacyjna” neandertalczyków. Pojawiają się kolejne doniesienia o ich złożonych praktykach społecznych, wynalazkach kulturowych, a także zawiłych więzach pokrewieństwa, łączących ich z naszymi przodkami oraz z innymi populacjami człowieka, występującymi obok siebie jeszcze kilkadziesiąt tysięcy lat temu.
Skąd więc wziął ten nieszczęsny mit i co naprawdę o neandertalczykach mówi najnowsza nauka?
Scenariusz i prezentacja: Łukasz Kwiatek
Kamera i montaż: Piotr Urbańczyk
Nagranie zrealizowane w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego pod nazwą "DIALOG" w latach 2016-2019.
#Dialog #Neandertalczyk
Bibliografia:
1) Handbook of Paleoanthropology, Editors: Henke, Winfried, Tattersall, Ian (Eds.), Springer 2015, https://link.springer.com/referencework/10.1007%2F978-3-642-39979-4
2) Svante Pääbo, Neandertalczyk. W poszukiwaniu zaginionych genomów, tłum. Anna Wawrzyńska, Prószyński i S-ka 2015
3) David Reich, Kim jesteśmy, skąd przyszliśmy, tłum. Piotr Szwajcer, Wydawnictwo CiS 2019
4) Duncan Caldwell, Are Neanderthal Portraits Wrong? Neanderthal Adaptations to Cold and Their Impact on Palaeolithic Populations, Rock Art Research 25(1):101-116, May 2008
5) Matthias Meyer et al., A mitochondrial genome sequence of a hominin from Sima de los Huesos, Nature volume 505, p. 403–406 (2014), doi:10.1038/nature12788
6) J. L. Arsuaga et al., The Sima de los Huesos crania (Sierra de Atapuerca, Spain). A comparative study, Journal of Human Evolution (1997) 33, 219–281
7) Geoff M. Smith, Neanderthal megafaunal exploitation in Western Europe and its dietary implications: A contextual reassessment of La Cotte de St Brelade (Jersey), Journal of Human Evolution Volume 78, January 2015, Pages 181-201, doi.org/10.1016/j.jhevol.2014.10.007
8) Annemieke Milks et al., External ballistics of Pleistocene hand-thrown spears: experimental performance data and implications for human evolution, Scientific Reports volume 9, Article number: 820 (2019), doi.org/10.1038/s41598-018-37904-w
9) A. C. Sorensen et al., Neandertal fire-making technology inferred from microwear analysis, Scientific Reports volume 8, Article number: 10065 (2018), DOI:10.1038/s41598-018-28342-9
10) Erik Trinkaus et al., External auditory exostoses among western Eurasian late Middle and Late Pleistocene humans, PLoS ONE 14(8): e0220464. doi.org/10.1371/journal.pone.0220464
11) Laure Dayet et al., Searching for consistencies in Châtelperronian pigment use, Journal of Archaeological Science 44 (2014) 180e193, dx.doi.org/10.1016/j.jas.2014.01.032
12) D.L. Hoffmann et al., U-Th dating of carbonate crusts reveals Neandertal origin of Iberian cave art, Science 359, 912 – 915 (2018)
13) Lydia Pyne, Siedem szkieletów, tłum. Tomasz Lanczewski, CCPress 2019
14) Ralph S. Solecki, Shanidar IV, a Neanderthal Flower Burial in Northern Iraq, Science 28 Nov 1975: Vol. 190, Issue 4217, pp. 880-881 DOI: 10.1126/science.190.4217.880
O neandertalskiej kulturze przeczytać można też w artykule "Kim byłeś, neandertalczyku?" dr Wioletty Nowaczewskiej opublikowanym w "Tygodniku Powszechnym". Link: https://www.tygodnikpowszechny.pl/kim-byles-neandertalczyku-160951
W miniaturce wykorzystano zdjęcie: Neanderthal (Allan Henderson, CC BY 2.0) wykonane w Muzeum Historii Naturalnej w Londynie.