NAZWISKO ROZMÓWCY: Witold Wrzosiński
WYWIAD PRZEPROWADZIŁ: Jacek Wajszczak
NAGRANIE: Piotr Boruszkowski
MONTAŻ: Magdalena Wójcik
DATA NAGRANIA: 23 października 2022 r.
PRAWA AUTORSKIE DO NAGRANIA: Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN
00:01:18 – Pierwsze zetknięcie z żydowską historią rodziny.
00:03:00 – Rok 1968 i stopniowy wyjazd dziadków z Polski.
00:04:20 – Rodzina babci.
00:05:20 – Radykalny komunizm babci.
00:05:35 – Relacje rodzinne. Rodzina pradziadka.
00:06:08 – Anegdota o Aronie Horowitzu, Hance, siostrze babci i jej komunizmie.
00:07:50 – Wyjazd babci Celiny do Związku Radzieckiego w 1941 roku. Powrót do Polski. Praca na stanowisku szefowej "Iskier".
00:08:25 – Lata 60-te w życiu babci Celiny.
00:11:03 – Dziadek rozmówcy dobrze się wykształcił. Oddelegowany do pracy naukowej, był specjalistą od chemii atomowej.
00:13:35 – Dzieciństwo. Wzajemne odwiedziny rodziny rozmówcy i dziadków z Düsseldorfu.
00:13:49 – Obrzędy świąteczne. Święta grudniowe z dziadkami. Babcia naciskała na choinkę i prezenty. Babcia równocześnie jeździła na Pesach do znajomych w Me’a Sze’arim.
00:14:55 – Dwie opowieści o Mojsze, ojcu babci.
00:17:30 – Dziadek Karol.
00:17:45 – Brat babci, przeżył wojnę, osiedlił się w Me’a Sze’arim.
00:18:05 – Wizyta u Wewka - brata babci.
00:19:00 – Czasy dzieciństwa i historia o wrotkach.
00:21:08 – Jedenastoletni rozmówca dowiaduje się o swoim pochodzeniu.
00:23:21 – Ujawnienia żydowskiego pochodzenia początkiem zainteresowania tą kulturą. W pierwszej kolejności literatura Zagłady, m.in. „Zdążyć przed Panem Bogiem”.
00:24:35 – Przesłanie wyniesione z rodzinnego domu.
00:25:28 – Przyjazdy dziadka z babcią.
00:28:30 – Pradziadek, tata dziadka w opowieści mamy.
00:29:20 – Korzenie dziadka inne, nie z ortodoksyjnej rodziny, wychowany w otwartym środowisku.
00:30:00 – Pierwsza rodzinna wizyta w Izraelu.
00:32:46 – Odwiedzenie Wewka z rodziną, czyli brata babci rozmówcy. Mieszkali w Me'a Sze'arim.
00:33:50 – Legenda rodziny o Wewku i Loli.
00:36:00 – Poznanie Wewka i Loli pozytywnym wydarzeniem w życiu rozmówcy.
00:38:05 – Wspomnienie o Wewku i lekturze Sienkiewicza.
00:40:41 – Wspomnienie o Loli i Wewku, i ich rozmowie o Aszkenazyjczykach i Sefardyjczykach.
00:42:24 – Duży wpływ spotkania Wewka i Loli na świadomość rozmówcy.
00:42:54 – Opowieść o ortodoksyjnym ślubie kuzynki Miri „prawdziwej żydowskiej księżniczce”.
00:43:20 – Lolą oprowadza po podwórkach w Me'a Sze'arim.
00:43:55 – Dzieciaki z Me'a Sze'arim, Lola i język jidisz.
00:44:45 – Spotkanie Loli i Wewka pozwoliło poznać znajome rzeczy „z perspektywy przedwojennych ortodoksyjnych polskich Żydów".
00:45:07 – Znajomość z nieortodoksyjnymi kuzynami z Izraela.
00:45:40 – Pierwsza podróż do Izraela.
00:46:33 – Dla rozmówcy Izrael to także dobre miejsce do ćwiczenia hebrajskiego.
00:47:28 – Opowieść o szkolnym jarmarku, na którym każda klasa miała przygotować jakąś mniejszość oficjalnie mieszkającą w Polsce. Rozmówca wypożyczył strój z Teatru Żydowskiego.
00:48:25 – Wspomnienie ze szkoły. Rozmówca wyzwany od „Żydka” na lekcji WFu.
00:50:03 – W czasach liceum pomysł, żeby wykorzystać pochodzenie i pojechać na studia anglojęzyczne do Tel-avivu.
00:51:13 – Po roku bezskutecznych studiów na anglistyce próba znalezienia ciekawych studiów. Wybór padł na „studia o Żydach”, czyli hebraistykę na UW.
00:54:50 – Ogłoszenie na grupie dla hebraistów, że można spisywać nagrobki na cmentarzu żydowskim na Okopowej.
00:57:37 Założenie fundacji i rozpoczęcie projektu odczytywania nagrobków w całej Polsce. Praca fundacji trwa do dziś, na razie spisanych jest około 115 cmentarzy.
01:00:20 – Stopniowe ugruntowanie pozycji w środowisku badaczy i genealogów. Prowadzenie zleconych badań genealogicznych.
01:01:01 – Początek pracy jako dyrektor cmentarza na Okopowej. Praca ważna także ze względów osobistych. Podczas pracy przy macewach na Okopowej przypadkowe odnalezienie nagrobka prapradziadka.
01:05:42 – Praca na cmentarzu zmieniła życie rozmówcy.
01:07:10 – Wspomnienie pewnej „naprawdę fajnej” grupy turystów. Dużo wspólnej zabawy i doświadczeń lokalności.
01:09:53 – Złoty zegarek Omega po dziadku ze skutą inskrypcją. Legenda o ojcu dziadka.
01:15:09 – Tata rozmówcy nie pochodzi z żydowskiej rodziny.
Subskrybuj nasz kanał: https://www.youtube.com/channel/UCLTpRyEXXqGq0fR0DVcQMZw
Poznaj kolekcję historii mówionej Muzeum POLIN: https://sztetl.org.pl/pl/historia-mowiona
Oglądaj kanały Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN:
POLIN (zapowiedzi i relacje z wydarzeń w Muzeum): https://www.youtube.com/user/mhzp2013
Wirtualny Sztetl (historia i kultura polskich Żydów): https://www.youtube.com/WirtualnySztetl
Polscy Sprawiedliwi (historie pomocy udzielanej Żydom podczas Zagłady): https://www.youtube.com/user/PolscySprawiedliwi
Kontakt w sprawie udostępnienia wywiadu: [email protected]
#HistoriaMówiona#MuzeumPolin#Dziedzictwo