สารถีสามชั้น : หลวงไพเราะเสียงซอ เดี่ยวซออู้
ซออู้ : หลวงไพเราะเสียงซอ (อุ่น ดูรยชีวิน)
โทน-รำมะนา : ครูศักดา คำศิริ
ฉิ่ง : ครูพริ้ง กาญจนะผลิน
บันทึกเสียงเมื่อปี ๒๕๑๘ ที่ห้องอัดเสียง "นวลน้อย" ของ พลตำรวจตรีวิลาส หงสเวส ซอยนวลน้อย เอกมัย กรุงเทพมหานคร.
- ประวัติเพลง สารถี -
สารถีสามชั้น เดิมเป็นเพลงอัตราจังหวะสองชั้นทำนองเก่าสมัยอยุธยา เป็นเพลงสามท่อนรวมอยู่ในเพลงช้าเรื่องสารถี มีผู้นิยมนำมาใช้ประกอบการแสดงละคร ต่อมาในรัชสมัย พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ ๓) พระประดิษฐ์ไพเราะ (มี ดุริยางกูร) ได้นำมาขยายเป็นอัตราจังหวะสามชั้น และต่อมาได้มีผู้นำมาแต่งตัดลงเป็นอัตราจังหวะชั้นเดียวจนครบเป็นเพลงเถา นิยมใช้บรรเลงทั้งทางธรรมดาและทางเดี่ยวสำหรับอวดฝีมือ.
- ประวัติ ครูหลวงไพเราะเสียงซอ -
หลวงไพเราะเสียงซอ (อุ่น ดูรยชีวิน) เกิดเมื่อ ๒๓ พฤศจิกายน พ.ศ.๒๔๓๕ ตรงกับวันพุธ ขึ้น ๔ ค่ำ เดือนอ้าย ปีมะโรง ที่ตำบลหน้าไม้ อำเภอเสนา จังหวัดอยุธยา บิดาชื่อ พยอม มารดาชื่อเทียม ท่านเริ่มศึกษาวิชาดนตรี โดยเรียนสีซอด้วงจากบิดา
ต่อมาท่านเข้าถวายตัวเป็นมหาดเล็ก ในสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ รับราชการในกองดนตรีเมื่อ พ.ศ.๒๔๔๘ ครั้นสมเด็จพระบรมฯ เสด็จขึ้นเถลิงถวัลยราชสมบัติ เป็นพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ ๖) มหาดเล็กทั้งปวงซึ่งเป็นข้าหลวงเดิม ก็ปรับตำแหน่งหน้าที่ราชการเข้าเป็นทำเนียบมหาดเล็กประจำ ท่านจึงได้รับยศเป็นมหาดเล็กวิเศษ
เมื่อพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว แปรพระราชฐาน จะต้องมีวงดนตรีตามเสด็จ ท่านก็ตามเสด็จด้วยทุกครั้ง จนได้รับพระราชทานยศเป็น รองหุ้มแพร มีบรรดาศักดิ์เป็น ขุนดนตรีบรรเลง และในวันที่ ๑๓ ธันวาคม พ.ศ.๒๔๖๐ ท่านก็ได้รับเลื่อนบรรดาศักดิ์เป็น หลวงไพเราะเสียงซอ
ในสมัยรัชกาลที่ ๖ นั้น หลวงไพเราะเสียงซอได้สอนวงดนตรีเครื่องสายของ สมเด็จพระนางเจ้าอินทรศักดิ์ศจี พระวรราชเทวี วงพระสุจริตสุดา และวงพระยาอนิสุทธาทวา
เมื่อถึงสมัยรัชกาลที่ ๗ ท่านได้ถวายการสอน เจ้านายในวงเครื่องสาย ซึ่งประกอบด้วย พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว สมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี กรมหมื่นอนุพงศ์จักรพรรดิ์ กรมหมื่นอนุวัตรจาตุรนต์ มจ.ถาวรมงคล และ มจ.แววจักร จักรพันธ์ นอกจากนั้นยังได้ถวายการสอนให้กับ พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเฉลิมเขตมงคล และข้าหลวงในวังอีกด้วย
ต่อมากรมศิลปากรได้เชิญท่านให้สอนประจำที่วิทยาลัยนาฎศิลป์และสุดท้ายท่านยังได้สอนและปรับปรุงวงดนตรีไทยของสโมสรนักศึกษามหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์อีกแห่งหนึ่ง จนทำให้วงดนตรีไทยของธรรมศาสตร์ เป็นที่รู้จักกันทั่วไปในเวลาต่อมา
หลวงไพเราะเสียงซอ ได้ถึงแก่กรรมเมื่อวันที่ ๑๓ สิงหาคม พ.ศ.๒๕๑๘ ณ โรงพยาบาลศิริราช รวมสิริอายุได้ ๘๔ ปี
(ที่มาประวัติ : เวปไซด์ staffzone.amnuaysilpa.ac.th)
ที่มาภาพถ่าย : คุณกฤษ วิเศษสุวรรณภูมิ
อนุเคราะห์เทปคาสเซ็ท : ผศ.อู่ทอง ประศาสน์วินิจฉัย [อดีตอาจารย์ภาควิชาสังคมศาสตร์ มหาวิยาลัยศิลปากร วิทยาเขตพระราชวังสนามจันทร์ (ทับแก้ว)]
สำเนาเสียงจากเทปคาสเซ็ท : ฉัตรกร เกตุมี
เพื่อการเผยแพร่อนุรักษ์เพลงไทยในการศึกษา มิได้มีเจตนาละเมิดลิขสิทธิ์และแสวงหารายได้
ติดตามเพิ่มเติมได้ที่ : https://www.youtube.com/channel/UCfJUN8NZReI3o-tbjJbVG6w