Moshe Tirosh (Mieczysław Kenigswein) urodził się przed II wojną światową w Warszawie. Jego rodzicami byli Regina i Samuel Kenigsweinowie. Ojciec z zawodu był stolarzem, ale sukcesy odnosił jako znany mistrz bokserski. Mosze miał czworo rodzeństwa, dwoje urodziło się już po wojnie. W październiku 1940 roku rodzina Kenigsweinów musiała przenieść się do getta, na ulicę Nowolipki, gdzie po jakimś czasie zachorowali na tyfus. Pewnego razu Regina Kenigswein w poszukiwaniu jedzenia przedostała się na tzw. aryjską stronę i spotkała szmalcowników. Uratował ją Zygmunt Piętak, który od tego czasu pomagał rodzinie Kenigsweinów, przynosząc jedzenie. Zorganizował im też ucieczkę z getta w 1943 roku i możliwość ukrywania się za opłatą u rodziny Raczków. Później Kenigsweinowie ukrywali się w warszawskim ZOO, z pomocą Jana i Antoniny Żabińskich. Po opuszczeniu ZOO trafili do przyjaciela ojca sprzed wojny, Feliksa Cywińskiego. Po pewnym czasie zdecydowali, że muszą się rozłączyć. Moshe został powierzony pod opiekę pewnej kobiecie. Jednak podczas bombardowania Warszawy, odłączył się od niej w gruzach i został sam. Spotkał powstańców, którzy skierowali chłopca do sierocińca. Sierociniec przeniósł się z Warszawy do Stankowa. Dzieci mieszkały tam w bardzo złych warunkach, nie miały odpowiednich ubrań, brakowało wyżywienia. Moshe, jako jedyne żydowskie dziecko, był dręczony i wyśmiewany. Matka odnalazła go po zakończeniu wojny. W 1957 r. cała rodzina wyemigrowała do Izraela. Moshe przez dwadzieścia lat pracował w wojsku.
NAZWISKO ROZMÓWCY: Moshe Tirosh
BIOGRAM ROZMÓWCY I SZCZEGÓŁOWE OPRACOWANIE WĄTKÓW: https://sztetl.org.pl/pl/historia-mowiona/183508-moshe-tirosh?is_city=0
WYWIAD PRZEPROWADZIŁ: Krzysztof Bielawski
NAGRANIE: Przemysław Jaczewski
DATA NAGRANIA: 27 kwietnia 2017
MIEJSCE NAGRANIA: Warszawski Ogród Zoologiczny
PRAWA AUTORSKIE DO NAGRANIA: Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN
NAJWAŻNIEJSZE WĄTKI:
00:00:04 – Warunki życia w getcie warszawskim.
00:02:31 – Wyjście matki z getta, uratowanie jej przed chuliganami przez Zygmunta Piętaka, dostarczanie żywności przez Zygmunta Piętaka.
00:04:38 – Represje w getcie, postawa ojca.
00:06:38 – Konieczność ukrywania się, narodziny brata, znalezienie kryjówki, ukrywanie się w mieszkaniu, relacje z ukrywającą się rodziną, konieczność znalezienia nowej kryjówki, nocna przeprawa do ogrodu zoologicznego.
00:12:27 – Postrzeganie Antoniny Żabińskiej, warunki ukrywania się, tęsknota za rodzicami.
00:15:45 – Ukrywanie się u Feliksa Cywińskiego.
00:17:55 – Konieczność rozłączenia się członków rodziny.
00:19:33 – Wspomnienie bombardowania, odłączenie się rozmówcy od opiekującej się nim kobiety.
00:21:45 – Sierociniec, przeniesienie się do sierocińca w klasztorze w Stankowie, warunki życia.
00:25:32 – Dręczenie rozmówcy przez inne dzieci, obrona rozmówcy przez księdza, spotkanie po latach z księdzem Andrzejem.
00:28:49 – Powojenne interesy ojca, poszukiwanie dzieci przez matkę.
00:30:54 – Wyjazd do Dzierżoniowa, śmierć ojca w 1948 r., załamanie matki, przekazanie dzieci do Domu Dziecka w Śródborowie.
00:34:53 – Edukacja, podróże do szkoły w Warszawie, życzliwość nauczyciela, podjęcie pracy w przyszkolnym sklepiku.
00:39:44 – Powrót do Dzierżoniowa.
00:41:25 – Emigracja do Izraela w 1957 r., wojsko.
00:42:21 – Rodzina rozmówcy.
00:42:55 – Refleksje związane z przeżyciem Zagłady.
00:43:46 – Udział ojca w konspiracji w getcie warszawskim, budowa bunkrów, udział ojca w powstaniu warszawskim, ukrywanie się w gruzach getta.
00:47:28 – Ukrywanie się w willi Żabińskich, wspomnienie Antoniny i Jana Żabińskich.
00:49:19 – Narodziny młodszego brata.
00:51:29 – Wpływ traumatycznych doświadczeń na dalsze życie, brak zaufania do ludzi, milczenie na temat wojny i doświadczeń powojennych.
00:54:34 – Kontakt z Zygmuntem Piętakiem.
00:55:50 – Życie w Izraelu, pierwsza praca.
00:58:26 – Związek z Polską ze względu na groby ojca i Zygmunta Piętaka.
00:59:47 – Opinia o książce i filmie „Azyl”.
01:02:12 – Informacje o ojcu, religijność dziadka, relacja z matką.
01:05:08 – Spotkania z turystami i grupami w Izraelu, znajomość języków obcych.
Poznaj kolekcję historii mówionej Muzeum POLIN: https://sztetl.org.pl/pl/historia-mowiona
Subskrybuj nasz kanał: https://www.youtube.com/channel/UCLTpRyEXXqGq0fR0DVcQMZw
Oglądaj kanały Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN:
POLIN (zapowiedzi i relacje z wydarzeń w Muzeum): https://www.youtube.com/user/mhzp2013
Wirtualny Sztetl (historia i kultura polskich Żydów): https://www.youtube.com/WirtualnySztetl
Polscy Sprawiedliwi (historie pomocy udzielanej Żydom podczas Zagłady): https://www.youtube.com/user/PolscySprawiedliwi
Kontakt w sprawie udostępnienia wywiadu: digital@polin.pl
#MuzeumPolin #HistoriaMówiona #WarszawskieZOO #Żabińscy #HistorieOcalałych #Zagłada #IIWojnaŚwiatowa #GettoWarszawskie #MińskMazowiecki